ماده 169 صورت معاملات فصلی
صورت معاملات فصلی به نوعی بیان جزییات و لیست خرید و فروش های تجار و صاحبان کسب و کار است که در زمان قانونی مشخص شده از سوی سازمان امور مالیاتی، باید تنظیم شده و در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار بگیرد. ماده 169 معاملات فصلی با عناوینی چون معاملات فصلی خرید و فروش، گزارشات فصلی، صورت معاملات فصلی، گزارشات فصلی و غیره اشخاص حقیقی و حقوقی را موظف به ارائه و تنظیم گزارش خرید و فروش فصلی می نماید. طبق این قانون سازمان ها و شرکت های خصوصی و دولتی در معاملات فصلی که انجام می دهند باید تا یک ماه بعد از انجام معامله، گزارش کامل آن را به سازمان امور مالیاتی به صورت الکترونیکی، کاغذی یا سی دی ارسال کنند.
مطابق ماده 169 قانون مالیات مستقیم، صورت معاملات فصلی باید یک ماه و نیم پس از پایان هر فصل به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه TTMS صورت معاملات فصلی به دارایی ارسال شود.
اطلاعات ارسالی شامل اطلاعات خرید و فروش، قراردادها، اطلاعات مربوط به صادرات و واردات، بیمه، حمل و نقل، اجاره و کلیه امور مالی مربوط به یک فصل است که باید به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه شود.
برای مطالعه مقاله نسبت های مالی چیست می توانید از این لینک استفاده نمایید.
مودیان باید بدانند که معاملات کوچک که مبلغ آن تا ده درصد حد نصاب مشخص شده از سوی سازمان امور مالیاتی است، نیازی به ثبت جدا در صورت معاملات فصلی ندارد و در لیستی که به صورت ماهانه به سازمان ارسال شود این معاملات نیز ذکر می شود. مودیان همان سه ماه یکبار یا هر فصل یک بار لیست معاملات را به صورت کلی ارسال می کنند. به عبارت دیگر کلیه خرید و فروش های کوچک بعد از سه ماه به سازمان ارسال می شوند و نیازی به ارسال ماهانه ندارند.
مودیان مالیاتی برای ارسال صورت معاملات فصلی باید کارت اقتصادی داشته باشند. اگر در زمان ارسال صورت حساب فصلی، کد اقتصادی را در گزارش ثبت نکنند گزارش آنها مورد قبول نخواهد بود. هیچ صورت و مدرکی در سازمان امور مالیاتی تا کد اقتصادی نداشته باشد موضوعیت نداشته و مورد قبول واقع نمی شود. آنچه در صورت معاملات فصلی لزومی به ثبت ندارد لیست حقوق و دستمزد است که چون به طور جداگانه مشمول مالیات می شود، لزومی به ثبت در صورت معاملات فصلی ندارد.
ماده 196 قانون مالیات مستقیم دو گروه از مشاغل بند الف و ب را موظف به ارائه گزارش معاملات فصلی کرده است.
مشاغل بند الف ماده 196:
گروه های بند الف مشاغلی هستند که باید دفتر روزنامه و دفتر کل شرکت یا موسسه را ثبت و نگهداری نمایند تا هر زمان لازم بود از آن در صورت معاملات فصلی استفاده شود بتوانند آن را ارسال نمایند. این گروه ها شامل دسته های زیر هستند.
مشاغل بند ب ماده 169:
مشاغل بند ب اشخاص یا شرکت هایی هستند که باید دفتر درآمد و هزینه های خود را ثبت و نگهداری نمایند تا در زمان مقرر برای ارائه صورت معاملات فصلی به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند. این مشاغل به شرح زیر هستند.
برای مطالعه مقاله مالیات مستقیم و غیر مستقیم می توانید از این لینک استفاده نمایید.
سامانه ارسال صورت معاملات فصلی برای ارائه خدمات الکترونیک مودیان مالیاتی به اداره دارایی راه اندازی شده است. طبق دستور العمل اجرایی موضوع ماده 169 قانون مالیات مستقیم، مودیان مالیاتی موظف هستند گزارشات مربوط به خرید و فروش ها و معاملات فصلی خود را به آدرس زیر ارسال کنند.
https://e3.tax.gov.ir/Pages/action/show/8
در این سامانه اطلاعات خرید و فروش و پرداخت ها و قراردادها به ثبت رسانده می شود. فعالیت هایی نظیر ثبت و ارسال اطلاعات خرید و فروش، پرداخت و دریافت قراردادها، صادرات، واردات، حق العمل کاری، مدیریت پیمان، بیمه، اجاره و غیره باید در این سامانه ثبت شود.
مودیانی که صورت معاملات فصلی خود را به سامانه معاملات فصلی خرید و فروش ارسال می نمایند، برای ثبت و ارسال اطلاعات خود می توانند از نرم افزار ارسال صورت معاملات فصلی استفاده کنند.
استفاده از این نرم افزار برای اشخاص حقوقی که شناسه ملی نداشته و اشخاص حقیقی که کد ملی در زمان خرید کالا و خدمات نداشته اند مفید و کاربردی است.
برای مطالعه مقاله برگ تشخیص مالیات تکلیفی می توانید از این لینک استفاده نمایید.
زمان ارسال اطلاعاتی نظیر خرید و فروش پرداخت ها در قراردادهای مودیان مالیاتی همان طور که از نامش پیدا است به صورت فصلی و سه ماهه است. مودیان باید پس از پایان هر فصل تا سی روز یا یک ماه، گزارشات خرید و فروش فصلی خود را به سازمان ارسال نمایند.
برای ارسال گزرشات فصلی، مودیان می توانند به صورت الکترونیکی به پورتابل سازمان امور مالیاتی مراجعه کرده یا در محیط های رایانه ای طبق دستورالعمل های موجود فرم ها و مدارک خواسته شده را پر کرده و آن را به اداره امور مالیاتی ارائه دهند.
از آن جا که صورت معاملات فصلی در نظام اقتصادی کشور جزو اسناد مهمی است که مبنای تصمیم گیری های کلان اقتصادی است و مقدمه ای برای اجرای عدالت اقتصادی و اجتماعی در جامعه است، مودیان باید نسبت به تهیه دقیق آمار و گزارشات خواسته شده نهایت دقت را به خرج دهند. برای تهیه و ارسال صورت معاملات فصلی، باید فرمت هایی خاصی رعایت شده تا توسط سازمان امور مالیاتی مورد پذیرش قرار بگیرد. دو روش ارائه صورت معاملات فصلی که مودیان مالیاتی می توانند صورت معاملات فصلی خود را تهیه کنند شامل:
روش بر خط:
مودیانی که با ثبت نام در سامانه الکترونیکی کد کاربری و کلمه عبور را دریافت کرده باشند می توانند از این شیوه برای ثبت صورت معاملات فصلی خود اقدام نمایند. مودیانی که از این روش استفاده می کنند، مرحله پیش ثبت نام و اعتبار سنحی را پشت سر گذاشته و پاکت پستی را دریافت کرده اند. مودیان با ورود به سامانه و با پر کردن اطلاعات خواسته شده، ان را ثبت نهایی میکنند.
روش غیر بر خط:
این روش برای مودیانی است که از سیستم های رایانه ای برای خرید و فروش استفاده می کنند. این مودیان باید در سامانه اینترنتی سازمان امور مالیاتی وارد شده و نرم افرازهای مربوطه را دریافت کرده و اطلاعات خواسته شده را که در سیستم های رایانه موجود است در قالب مذکور وارد کنند و از طریق ارسال اینترنتی اطلاعات را به طور یکجا ارسال کرده و رسید دریافت کنند.
برای مطالعه مقاله اعتراضات مالیاتی می توانید از این لینک استفاده نمایید.
اصلاح ایرادات ثبت شده در گزارشات صورت معاملات فصلی:
در هر دو روش بر خط یا غیر بر خط که مودیان به صورت لوح فشرده یا توسط سامانه اقدام به ارسال یا تحویل صورت حساب خود کرده اند در صورت بروز اشتباه، باید شرح اصلاحات را با ذکر جزییات به انضمام رسید نهایی طی نامه ای به اداره کل امور مالیاتی اعلام کنند تا اداره نسبت به اصلاحات اشتباهات اقدام نماید.
در ماده 169 قانون مالیات مستقیم جریمه مودیانی که از ارائه صورت معاملات فصلی امتناع می کنند، صحبت به میان امده است. در این ماده قانونی نه تنها عدم ارسال صورت حساب معاملات فصلی مشمول پرداخت جریمه می شود، بلکه عدم ارسال کد اقتصادی یا استفاده از کد اقتصادی دیگران نیز جریمه دارد. جرایم مربوط به صورت حساب فصلی ماده 169 به شرح زیر است:
رسیدگی به جرایم گزارشات فصلی:
طبق ماده 169 قانون مالیات مستقیم عواقب عدم ارائه و تسلیم گزارشات فصلی توسط مودیان تا 45 روز پس از پایان هر فصل، مستوجب جرایمی میداند که در قانون مشخص شده است. طبق این قانون اگر مودی صورت حساب خود را صادر نکند یا سایر مواردی که در تعریف جرایم است را مرتکب شود جریمه ی معادل 11 درصد مبلغ مورد معامله کتمان شده را باید به سازمان امور مالیاتی پراخت کند. از این میزان 10 درصد بابت عدم صدور صورتحساب و یک درصد باقی مانده نیز بابت عدم ارسال صورت معامله فصلی توسط مودی است.