مالیات مستقیم و غیر مستقیم
در ابتدا باید توضیح داده شود که مالیات نوعی هزینه اجتماعی به حساب می آید که همه مردم این اجتماع، مکلفند که برای استفاده و بهره بردن از امکانات جامعه و بدست آوردن جایگزینی برای این امکانات، پرداخت کنند. مالیات به دو نوع مختلف وجود دارد که شامل مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم می باشد که در ادامه به توضیحات این دو نوع مالیات می پردازیم.
همان گونه که از اسم آن مشخص است، به مالیاتی اتلاق می شود که به مقام مشخص ازجمله دولت یا شهرداری، بصورت مستقیم ارائه شود. به بیانی دیگر این مالیات بدون واسطه به وسیله ماموران مالیاتی از مودیان مالیاتی دریافت می شود. و شامل: مالیات بر دارایی و درآمد، مالیات بر هدیه، مالیات شرکت می باشد.
همه اشخاصی که ایرانی هستند و درآمد دارند، چه در ایران و چه خارج از ایران زندگی کنند، مشمول پرداخت مالیات هستند. کسانی که در ایران زندگی می کنند برای برای حفظ و نگهداری دارایی و اموالشان باید مالیات پرداخت کنند. مهم ترین قانونی که در این خصوص، در سال 1345 تصویب شد قانون مالیات های مستقیم نامیده شد. در زیر به تعریف سه نمونه از مالیات های مستقیم می پردازیم.
مالیات بر درآمد :
همانگونه که گفته شد چنانچه ایرانی باشی و فرقی ندارد که در ایران زندگی کنی، اگر منبع درآمد داشته باشی، برای دریافت درآمد باید مالیات پرداخت کنید. برای این منظور باید در مهلت مقرر اظهارنامه مالیاتی خود را ثبت و ارائه کنید و مالیات خود را به موقع و در تاریخ تعیین شده پرداخت کنید. و همچنین اشخاص حقیقی و حقوقی که مشمول مالیات شده اند باید صورتحساب سود و زیان خود را در یک اظهار نامه به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند.
مالیات بر ارث:
چنانچه شخصی فوت شد، برای تقسیم اموال در بین ورثه، ابتدا باید بدهی های شخص فوت شده پرداخت شود که یکی از این بدهی ها مالیات بر ارث است. به بیانی دیگر هر کدام از ورثه باید به نسبت سهمی که از اموال می برد باید میزان مشخصی از مالیات را پرداخت کند.
مالیات حق تمبر:
هزینه ای که از افراد بابت تمبری که بر روی سندها برای رسمیت بخشی به آنها چسبانده می شود، دریافت می شود، مالیات تعلق می گیرد. که به آن مالیات حق تمبر گفته می شود.
به مالیاتی اتلاق می شود که از تمام شهروندان بصورت نامحسوس بر روی اکثر کالاها و خدمات، دریافت می شود. در واقع مالیاتی است که به وسیله واسطه جمع آوری می شود و سپس شخص واسطه یک اظهارنامه که شامل مبالغ جمع آوری شده، به دولت و مراجع ارائه می دهد. مالیات غیر مستقیم شامل: مالیات مرکزی، مالیات برمعاملات، خدمات و اوراق بهادار، مالیات و عوارض گمرکی، مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر واردات و ….
در زیر به توضیح دو مورد از آنها می پردازیم.
اصلی ترین تفاوتی که بین این دو مالیات وجود دارد، این است که مالیات غیرمستقیم استراتژیک، در حالی که مالیات مستقیم پیشرو می باشد. یعنی اینکه مالیات مستقیم با مبلغ مورد نظر که بر آن مالیات تعلق گرفته است رابطه مستقیم دارد و با افزایش مبلغ مقدار مالیات نیز افزایش میابد در صورتی که در مالیات غیر مستقیم به عنوان مثال این مالیات غالبا بر قیمت کالاها و خدمات مورد نظر اضافه شده و به خریدار یا مصرف کننده منتقل می شود.که شامل مالیات بر واردات و یا معاملات می باشد.
تفاوت دوم در این است که مالیات مستقیم به وسیله یک شخص اتفاق می افتد در حالی که مالیات غیر مستقیم یک واسط هم این میان وجود دارد. این بدان معنی است که مالیات مستقیم بردآمد یک شرکت یا یک فرد یا مالیات بر اموال تعلق می گیرد. در صورتی که در مالیات غیرمستقیم مبلغ از سازمان یا شخصی دریافت می شود.
تفاوت دیگر این که شاید بتوان از پرداخت مالیات مستقیم خود داری کرد ولی فرار از پرداخت مالیات غیر مستقیم تقریبا غیرممکن است. مردم درآمد خود را افشا نمی کنند تا مالیات بردرآمد آنها تعیین نشده و از پرداخت مالیات بر درآمد اجتناب نماید. در صورتی که سازمان ها برای اجتناب از پرداخت مالیات سود ناخالص یا بدهی های عظیم یا سود سهام خود را اعلام نمی کنند.
برخلاف مالیات غیرمستقیم که می توان آن را از شخصی به شخص دیگر انتقال داد، مالیات مستقیم را نمی توان انتقال داد و این ویژگی را ندارد. این بدین معنی است که برای کسی که تعهدات مالیات بر درآمد از یک نفر به شخص دیگر یا به اشخاص دیگر واگذار نماید اما در نهایت این مبالغ باید پرداخت شود.
تفاوت دیگری که وجود دارد تاثیر مالیات مستقیم در کاهش تورم است، با کاهش قدرت خرید اشخاص، در آمدهای آنها نیز کاهش می یابد این موضوع باعث کاهش تقاضا شده، به دلیل اینکه مردم درآمد بالایی ندارند که برای درخواست کالا یا خدمات موجود در بازار از آنها استفاده کنند. در مالیات غیر مستقیم این گونه نیست، از آنجا که با افزایش خرید مردم مالیات غیرمستقیم کاهش پیدا می کند مردم را تشویق به خرید و دریافت خدمات بیشتر می کند و این موضوع باعث افزایش تقاضا می گردد.
هزینه های مربوط به جمع آوری، خرید کالا و خدمات شامل مالیات مستقیم نمی باشد زیرا شامل کسورات زیادی بوده که گاهی اوقات این موضوع زمان بر و هزینه بر خواهد بود. مقامات و متصدیان دریافت مالیات همواره اولویت جمع آوری مالیات غیر مستقیم را به دلیل وقت گیر نبودن آن در اولویت نسبت به مالیات مستقیم قرار می دهند.
سخن پایانی:
در پایان همان گونه که اشاره شد مالیات یک نوع هزینه است که به حقوق شخص، سود حاصل از کار، یا برخی از اجناس و کالاها، توسط دولت اعمال می شود. مبلغی که از این روش کسب می شود، برای تامین مالی نیازهای عمومی و مشترک و همچنین هزینه های مختلف دولتی و برای پیشرفت و آبادانی، صرف می شود. و مردم باید برای کمک به این کارها، باید از فرار مالیات جلوگیری کنند و مالیات خود را به موقع و در مدت مقرر شده پرداخت کنند.
موسسه مالیات ها شما را به خواندن مقاله حق تمبر مالیاتی دعوت می نماید.