یکی از انواع مالیات بر درآمد که تأثیر زیادی در کاهش دلالی و سوداگری دارد، مالیات بر عایدی سرمایه است. اگر میخواهید بدانید مالیات بر عایدی سرمایه چیست؟ باید برایتان بگوییم شیوهای از دریافت مالیات است که بر کالاهای سرمایه ای وضع می شود. لطفا تا پایان مقاله ما را همراهی کنید تا با جرئیات و چند و چون مالیات بر عایدی سرمایه بیشتر آشنا شوید.
عایدی سرمایه، میزان افزیش مبلغ اموال وکالاهای سرمایه ای است. به طور مثال اگر چند سال قبل ملکی را به مبلغ 200 میلیون ریال خریده باشید، پس از گذشت چند سال، مبلغ ملکتان به میزان 1,000,000 افزایش داشته باشد، شما در خرید ملک خود 800,000 سود کرده اید و باید برای این میزان افزایش یا همان عایدی سرمایه، مالیات پرداخت کنید.
عایدی سرمایه فقط منحصر به زمین و ملک نمیشود، هر کالای سرمایهای مانند اوراق سهام بهادار نیز شامل عایدی سرمایه میشود.
مالیات بر عایدی سرمایه (Capital Gains Tax) معروف به مالیات ثروتمندان است. در این مالیات که به سود ناشی از اموال تعلق میگیرد، افراد موظف هستند برای سود به دست آمده ناشی از فروش سرمایه و مایملک خود مالیات پرداخت کنند.
اولین کشوری که در سال 1913 مالیات بر عایدی سرمایه را اجرایی کرد، ایالات متحده آمریکا بود. حدود 50 سال این کشور تنها کشور و پیشتاز در دریافت مالیات بر عایدی سرمایه بود. برای همین قوانین مجزا و کاملی برای این شیوه مالیات اعمال کرد.
در سال 1965 انگلستان هم در ردیف کشورهایی قرار گرفت که مالیات بر عایدی سرمایه را در دستور کار خود قرارداد. شرایط پس از جنگ جهانی دوم و جهش قیمت مسکن، باعث تصویب این قانون در کشور انگلستان شد.
از آن به بعد کشورهای مختلف، مخصوصاً کشورهای ثروتمند این شیوه دریافت مالیات را تصویب و اجرایی کردند. از سال میلادی 2000 بر تعداد کشورهایی که مالیات بر عایدی سرمایه را از مردم دریافت میکنند، افزوده شد و 171 کشور این مالیات را دریافت میکنند.
در ایران از سال 1360 بود که قانون مالیات برعایدی سرمایه، مطرح و تا حدودی اجرایی شد. اما به دلیل مخالفت های بسیار و خلأهای قانونی فراوان، فساد در دستگاه مالیاتی و سایر دستگاه های مربوطه دریافت این نوع مالیات متوقف شد.
افزایش تورم در بازار مسکن و سود کلانی نصیب دلالان میشود، دولت را بر آن داشته که مالیات بر عایدی سرمایه را اجرایی کرده و در پی آن عدالت مالیاتی را در جامعه فراگیر کنند.
ناگفته نماند در سال های اخیر و با افزایش تحریم ها و کاهش درآمدهای نفتی، دولت به این شیوه دریافت مالیات تمایل پیدا کرده و به دنبال افزایش درآمدهای مالیاتی خود است.
قانون مالیات بر عایدی سرمایه، بارها و بارها در مجلس مطرح شد ولی با موافقت ها و مخالفتهای فراوان روبرو شد. اخیرا با پیگیری های نهادهای مسئول، طرح مالیات بر عایدی سرمایه در حال اجرایی شدن است.
شاید برخی تصورکنند مالیات بر عایدی سرمایه، همان مالیات برارزش افزوده است. علی رغم شباهت های بسیار میان این دو در شیوه دریافت مالیات تفاوت های زیادی وجود دارد.
هدف از دریافت مالیات بر عایدی سرمایه، دریافت مالیات از دلالان است که با خرید و فروش اموال به سود کلانی دست پیدا می کنند.
تعیین اموال و کالاهایی که مشمول مالیات بر عایدی سرمایه میشوند در کشورهای مختلف متفاوت است و بستگی مستقیم به شرایط اقتصادی و سیاسی کشور دارد.
به طور کلی اموالی مانند زمین، مسکن، سهام، اوراق بهادار، عتیقه جات، آثار هنری و هر چیز دیگری که شما برای آن هیچ زحمتی نکشیده اید ولی شما را به سود کلانی رسانده، مشمول اموال سرمایه ای مشمول مالیات بر عایدی سرمایه میشود. در برخی کشورها خودرو نیز جزو اموالی است که در ردیف کالاهای سرمایه ای قرار میگیرد.
لازم به ذکر است مالیات برعایدی سرمایه، تنها در صورتی از افراد دریافت میشود که زمین یا ملک خود را فروخته و از فروش آن به سود برسند. خوب است بدانید تا زمانی که مایملک در اختیار خودتان باشد مالیاتی به آن تعلق نمیگیرد.
همانطور که گفته شد، مالیات برعایدی سرمایه، شیوه جدیدی از دریافت مالیات است که به کالاها و اموال غیر مولد تعلق میگیرد که به آنها اشاره میکنیم.
مالیات بر عایدی مسکن:
یکی از اصلی ترین منابع دریافت مالیات بر عایدی سرمایه، املاک و زمین است. دلالان مسکن بزرگترین جامعه هدف برای دریافت مالیات برعایدی مسکن هستند.
دریافت مالیات برعایدی مسکن در کشورهای مختلف شیوههای گوناگونی دارد. در برخی کشورها از ملکی که در آن ساکن هستید، مالیات دریافت نمیشود. از سوی دیگر فاصله و تعداد خرید و فروش مسکن نیز ملاکی برای دریافت این شیوه مالیات است.
با این اوصاف دلیل اصلی دریافت مالیات بر عایدی مسکن، کوتاه کردن دست سوداگران احتکارگران و سود جویی در بخش مسکن برای جلوگیری از ایجاد تورم است.
مالیات بر عایدی سهام
مالیات بر عایدی سهام و اوراق بهادار به دلیل شفافیت آن به راحتی قابلیت محاسبه و دریافت است. سهامدارن پس از فروش سهم خود و دریافت سود ناشی از آن موظف به پرداخت مالیات بر عایدی سهام هستند. برای دریافت مالیات بر عایدی سهام، نظریههای مختلفی وجود دارد. برخی معتقدند با دریافت این نوع مالیات افراد از سرمایه گذاری در بورس دورمیشوند.
مالیات بر سودهای بانکی
از آنجا که مالیات برعایدی سرمایه، مربوط به املاک و مستغلات میشود، شامل سودهای بانکی نمیشود. دلیل عدم دریافت مالیات از سود بانکی، هدف از شیوه دریافت مالیات است. چون هدف دولت، جذب نقدینگی برای سرمایه گذاری مولد در کشور است در صورتی که دریافت مالیات از سود بانک، باعث تحریک بازارهای موازی میشود.
مالیات بر عایدی سرمایه در واقع سود ناشی از کالاهای ارزشمندی است که در زمان فروش دریافت میشوند. نرخ محاسبه این مالیات، به میزان سودی بستگی دارد که هنگام فروش در معامله انجام شده، عاید فروشنده میشود.
این میزان مالیات به صورت درصدی و با نرخ مشخصی از مؤدیان دریافت میشود.
محاسبه این نوع مالیات در کشورهای مختلف تفاوت دارد. در بسیاری از موارد تا سقف مشخصی از سود به دست آمده از پرداخت مالیات معاف است و هر چه میزان سود افزایش پیدا کند، مبلغ مالیات نیز بیشتر میشود.
برای مثال کشور دانمارک با اخذ 42 درصد مالیات بر عایدی سرمایه، بالاترین نرخ دریافت مالیات در میان کشورهای دنیا را دارد.
گفتنی است نرخ مالیات بر عایدی سرمایه در کشورها مختلف با توجه به سیاست گذاری و برنامه ریزی های کلان هر کشور متغیر است. این نرخ در کشور انگلیس و آمریکا 28 درصد و در استرالیا 25 درصد استت
سود ناشی از عایدی سرمایه تا 100 میلیون تومان معاف از مالیات است. میزان سود ناشی از افزایش سرمایه از 100 تا 400 میلیون تومان مالیات 10 درصدی دارد.
از 400 تا 1 میلیارد به میزان 20 درصد مالیات قابل پرداخت است و مبالغ بیش از 1,000,000 میلیارد با نرخ 30 درصد مالیات شان محاسبه میشود.
تکلیف کسانی که از خرید ملک و اموال خود دچار ضرر و زیان شده اند چیست؟
دولت که در سود به دست آمده از عایدی سرمایه شریک است در زیان آن نیز شریک خواهد بود، برای همین مالیات بر عایدی سرمایه به طور کلی محاسبه میشود.
برای مثال اگر در یک معامله 300 میلیون سود کرده باشید و در معامله بعدی 200 میلیون ضرر کنید، مالیات پرداختی برای سود ناشی از عایدی سرمایه، میزان اختلاف این دو مبلغ یعنی 100 میلیون است.
نکته مثبت دیگر در محاسبه مالیات بر عایدی سرمایه این است که اگر در یک دوره مالی دچار ضررشوید، میزان ضرر در حساب مالیاتی شما ذخیره شده و از سود دوره بعد کسر میشود. به عبارت بهتر از ضرر متحمل شده در دوره فعلی در دوره بعد معافیت مالیاتی دارید.
نحوه پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه در کشورهای مختلف متفاوت است. برای این کار مودیان موظف هستند اطلاعات عواید سرمایهای خود را در اظهارنامه مالیاتی ثبت کرده و همراه با سایر مالیات های پرداختی به سازمان امور مالیاتی واریز کنند.
دلایل زیادی برای دریافت این نوع مالیات وجود دارد:
با تأیید مالیات بر عایدی سرمایه در ایران که از سال 1398 مطرح شده است، موارد معافیت مالیاتی نیز ارائه شده است که شامل موارد زیر است.
موسسه مالیات ها شما را به خواندن مقاله فرهنگ مالیاتی چیست دعوت می نماید.