عدالت مالیاتی
مالیات نوعی هزینه اجتماعی است که مردم به دلیل بهره برداری از امکانات و منابع کشور ملزم به پرداخت هستند. به عبارت بهتر پرداخت مالیات به نوعی انتقال بخشی از درآمد جامعه به دولت است. مالیات و روند دریافت آن از مهم ترین ابزارهای سیسات های مالی در هر نظام اقتصادی کشورهای مختلف دنیا است.
اگر دریافت مالیات در کشور قدرتمند و عادلانه باشد، نظام اقتصادی حاکم بر کشور نیز قوی و کار آمد خواهد بود. از سوی دیگر زمانی که دریافت مالیات بر پایه عدالت اجتماعی باشد، باعث حرکت موتور محرک توسعه پایدار کشور می شود. نظام مالیاتی جزو پایه های اصلی ایجاد توازن و تعادل در بخش های مختلف اقتصادی است.
عدالت مفهومی گسترده است که تعاریف زیادی دارد، اصل عدل و عدالت در دین اسلام در کنار اصول دیگری چون توحید، نبوت، امامت و معاد است. دولت اسلامی ایران با در راستای اجرای عدالت اجتماعی و با در نظر گرفتن تمهیداتی مانند نرخ صفر مالیاتی به کالاهای اساسی، معافیت های مالیاتی و کارهایی از این قبیل به گسترش عدل و عدالت در جامعه قدم برمی دارد.
برای مطالعه مقاله مالیات بر درامد شرکت تعاونی می توانید از این لینک استفاده نمایید.
یکی از اصول و حقوق مالیاتی اصل عدالت و برابری است پرداخت مالیات نیز در جامعه باید به صورت عادلانه باشد و مردم باید بر اساس سه اصل برابری، همگانی و تناسب مالیات های وضع شده را پرداخت نمایند.
آدام اسمیت در سال 1776 در کتاب ثروت ملل اصول مالیات عادلانه و مترقی برای نظام مالیاتی مطلوب را بیان نموده است. اصول چهارگونه آدام اسمیت به شرح زیر است:
با توجه به بررسی های به عمل آمده و قوانین چهارگانه آدام اسمیت، برقراری عدالت مالیاتی در واقعیت با رعایت چند اصل اساسی امکان پذیر است.
برای مطالعه مقاله مالیات قطعی عملکرد می توانید از این لینک استفاده نمایید.
از نظر کارشناسان حوزه اقتصاد، عدالت مالیاتی افقی نوعی سیستم دریافت مالیات است که براساس آن باید برای اشخاص و افراد مشمول پرداخت مالیات شرایط برابر و مشابهی ایجاد شود. برای دستیابی به عدالت مالیاتی افقی، باید شرایط یکسانی برای تمام افراد جامعه ایجاد کرد به عبارت دیگر رفتار برابر با اشخاص در موقعیت برابر باید داشت، هر چند منابع درآمدی افراد از از طریق مختلف باشد.
برخلاف شیوه عدالت افقی در روش عدالت مالیاتی عمودی وضع مالیات ها به گونه ای است که شهروندان و اشخاصی که جایگاه اقتصادی متفاوتی دارند به گونه ای ناموزون و نابرابر مالیات پرداخت نمایند. به عبارت دیگر در این شیوه دریافت مالیات که بستگی به توانایی و عدم توانایی پرداخت مالیات توسط اشخاص و شهروندان جامعه دارد، شهروندانی که وضعیت اقتصادی ضعیف تری دارند نرخ مالیات پرداختی کمتری باید داشته باشند. نرخ مالیاتی در این شیوه تصاعدی است و با افزایش درآمد دریافت مالیات نیز افزایش پیدا می کند.
برای مطالعه مقاله انواع مالیات در ایران می توانید از این لینک استفاده نمایید.
در ایران دولت نیرومندترین بازوی اقتصادی است و چالش هایی زیادی پیش رو دارد. مالیات از عناصر اساسی دولت برای کنترل اقتصاد در چارچوب سیاست ها کلان اقتصادی است. دولت باید بتواند علاوه بر تامین مخارج خود سیاست های کلان اقتصادی را نیز مشخص نماید.
دولت برای تامین عدالت مالیاتی در ایران معافیت هایی در نظر گرفته که برای برخی مشاغل اعمال می شود این معافیت ها به منظور کاهش فشار برای اقشار کم درامد جامعه است.