مالیات در ایران به دو صورت پرداخت می شود:
این روش پرداخت مالیات که امتیازی برای مودیان نیز محسوب می شود، پرداخت کنندگان یا همان مودیان حقیقی یا حقوقی پس از ارسال مدارک به سازمان امور مالیاتی برای محاسبه و پرداخت مالیات به صورت خودکار و شخصاً اقدام می نمایند.
در این روش اشخاص حقیقی و حقوقی بدون نیاز به کارشناس بدون هیچ کم و کاستی میزان مالیات خود را اعلام می کنند. سازمان امور مالیاتی نیز پس از بررسی مدارک ارسالی مودی و مشاهده عدم تخلف از قوانین، مالیات اعلام شده را برای شخص می پذیرد.
سیاست سازمان امور مالیاتی به سمت هدایت مردم به سوی خود اظهاری است به جای آن که ماموران مالیاتی مالیات ها را مشخص نمایند. در غیر این صورت سازمان امور مالیاتی با فرستادن مامورین خود نسبت به تعیین سود سالانه و میزان پرداخت مالیات اقدام مینماید.
در روش محاسبه مالیات علی الراس ملاک، نظر کارشناسان سازمان مالیاتی است که به تایید ممیز مالیاتی و و سرممیز کل رسانده می شود. در صورت محاسبه مالیات به صورت علی الراس اعتراض به آن بسیار سخت تر و پیچیده تر از روش پرداخت به صورت خود اظهاری است.
اظهارنامه سند یا همان کارنامه عملکرد مالی شخص حقیقی یا حقوقی است که مبلغ و میزان مالیات در آن مشخص شده و کلیه رویدادهای مالی مربوط به شرکت را به ترتیب وقوع با مدارک مستند و ادله قانونی در ان درج میکنند.
تا قبل از سال 1391 اظهارنامه ها به صورت کاغذی بود و سیر بررسی طولانی، وقت گیر و پرهزینه ای داشت. پس از سال 1391 به منظور سرعت دادن به فرایند پرداخت مالیات و برای احترام و تکریم مودیان، اظهار نامه ها صورت الکترونیک پیدا کرد و با پذیرش و مراجعه به سایت روند تکمیل فرم ها انجام می گیرد. برای این کار مودیان باید هر سال به صورت آنلاین به سامانه TAX.GOV.IR وارد شوند.
برای محاسبه مقدار مالیات، اسناد و اظهارنامه باید به وزارت دارایی ارسال شود. در این سند گزارش کاملی از درآمد، هزینه ها و سایر اطلاعات مربوط به مالیات ثبت شده است. آنچه در اظهارنامه مالیاتی باید ثبت شود دستمزد، سود سرمایه، بهره و سود سهام یا سایر سودهایی است که در طول سال مالی نصیب شخص حقیقی یا حقوقی شده است.
فایده اظهارنامه مالیاتی:
به کمک اظهارنامه مالیاتی مودیان یا همان پرداخت کنندگان مالیاتی می توانند بدهی مالیاتی خود را محاسبه کرده و برای پرداخت مالیات خود برنامه ریزی های لازم را داشته باشند .
دو پارامتر مهم هنگام پر کردن اظهار نامه مالیاتی شناسه ملی و سال مالی است. برای گرفتن شناسه ملی که باید به سایت سازمان ثبت اسناد و املاک قوه قضاییه مراجعه کرد. سال مالی هم اصولا از فروردین آغاز شده و تا اخر اسفند هر سال پایان می پذیرد.
اشخاص حقوقی که سال مالیاتی مشخصی ندارند و مبنای محاسبه سال مالی شان، در اساسنامه داخلی شرکت ثبت شده، می توانند پس از پایان دوره های مالی داخلی شرکت اظهارنامه مالیاتی خود را تحویل دهند.
اشخاص حقیقی و حقوقی که موظف به ارائه اظهارنامه مالیاتی هستند شامل گروه های زیر هستند.
گروه هایی که نیاز به ارائه اظهارنامه مالیاتی ندارند شامل موارد زیر میشوند:
شیوه آماده سازی اظهارنامه مالیات مستقیم:
در این شیوه پرداخت مالیات چون پرداخت کننده شخص حقیقی و یک نفر است کلیه مشخصات و اطلاعات شخصی را باید در اظهارنامه مالیاتی درج نماید.
از سال 1391 فرم اظهارنامه مالیاتی صورت الکترونیکی پیدا کرد و از طریق اینترنت قابل انجام شد. هنگام مراجعه به سایت هر شخص حقیقی یا حقوقی باید اطلاعات خواسته شده در فرم ها را با توجه به نوع شغل و موقعیت فردی خود پر کند تا اظهارنامه کامل شود. اظهارنامه ارث با اظهارنامه ارزش افزوده و انحلال و غیره متفاوت است بنابراین مشمولین باید فرم مربوط به فعالیت خود را دانلود نمایند.
شرکت هایی که مالیات شان را به صورت خود اظهاری تا 3 سال بی کم و کاست اعلام نمایند طوری که مورد تایید سازمان امور مالیاتی باشد، از 5 درصد جایزه خوش حسابی برای پرداخت مالیات برخوردار می شوند. هر نوع بخشودگی و معافیتی که در قانون مقرر شده فقط برای مودیانی است که در تاریخ های مقرر اظهارنامه خود را ارائه دهند.
بر اساس ماده 177 قانون مالیات مستقیم، کلیه اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل تا پایان تیرماه یعنی تا 4 ماه پس از پایان سال مالیاتی فرصت دارند با مراجعه به سایت اداره مالیات به صورت الکترونیکی اظهارنامه مالیاتی خود را تکمیل و به اداره مالیات تسلیم نمایند. اشخاص حقیقی تا 3 ماه پس از پایان سال مالیاتی زمان دارند تا اظهارنامه مالیاتی خود را ارائه دهند.
در قانون جدید مهلت ارائه اظهارنامه از 1 تیر به 31 خرداد تغییر داده و فرصت ارسال اظهارنامه کمی کوتاه تر شده است.
طبق تبصره 266 قانون مالیات مستقیم مودیان مالیاتی می توانند در صورت درج اشتباه در اطلاعات تا یک ماه از تاریخ تسلیم اظهارنامه برای تغییر و اصلاح ان اقدام نمایند.
این زمان به معنای وارد کردن مجدد اطلاعات مالیاتی نیست و فقط برای اصلاح اشتباهات است. دقت داشته باشید که اگر تاریخ سند اصلاح شده مربوط به زمان بعد از تکمیل اظهارنامه اولی باشد سازمان مالیاتی آن را رد می کند.
نتیجه ارائه اظهارنامه مالیاتی در زمان مقرر:
پس از ارائه اظهارنامه یا همان کارنامه مالیاتی در زمان مقرر به مودیان مفاصا مالیاتی داده می شود. به یاد داشته باشید که مفاصا به معنای تسویه مالیات نیست و فقط نشان دهنده محاسبه مالیات است و برای ارائه به سازمان ها و نهادهای دولتی است.
اشخاص حقیقی حقوقی در صورت عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی نه تنها از بخشش ها و معافیت های مالیاتی محروم می شوند، بلکه مشمول پرداخت جریمه های غیر قابل بخشش نیز می شوند. از سوی دیگر محاسبه مالیات شان به صورت علی الراس خواهد شد.
خود اظهاری روش بهتر و متمدن تری برای محاسبه مالیات است. جریمه عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل 30 درصد مالیات تعلق گرفته و برای سایر مودیان 10 درصد مالیت تعلق گرفته به عنون جریمه در نظر گرفته می شود.
نکته مهم برای ارائه اظهار نامه مالیاتی:
حتی اگر شرکت حقیقی یا حقوقی هیچ تراکنش مالی در سال نداشته باشد باز هم باید اظهارنامه مالیاتی را ارئه دهد.
موسسه مالیات ها شما را به مطالعه مقاله خود اظهاری مالیات دعوت می نماید.