حق السعی همان حق و حقوق کارگران است که هر کارگر و کارفرمایی باید با آن آشنا باشد. اگر می خواهید به طور دقیق بدانید حق السعی چیست؟ تا پایان مقاله ما را همراهی کنید تا جزئیات حق السعی یا دستمزد را به طور کامل برایتان شرح دهیم.
تعریف حق السعی:
مطابق ماده 34 قانون کار حق السعی یا مجموع دریافت‌های قانونی است که کارگر پس از بستن قرارداد از کارفرما دریافت می کند.
حق السعی در واقع حقوق یا حق الزحمه کاری است که کارگر برای کارفرما انجام می دهد.
خوب است بدانید حق السعی می‌تواند به صورت دستمزد، حقوق، سود سهام و یا سایر مزایا باشد؛ مثلاً فرد می تواند توافق کند در قبال انجام کار به جای وجه نقد کالا دریافت کند. به عبارت دیگر هرگونه دریافتی اعم از موارد زیر نیز می تواند شامل حق السعی می‌شود:
حقوق
کمک عائله مندی
هزینه مسکن
خواروبار
مزایای نقدی
پاداش افزایش تولید
سود سالانه و نظایر آن
شیوه های دریافت مزد یا حق السعی:
مطابق ماده ۳۵ قانون کار، مزد یا حق السعی، عبارت است از وجوه نقد یا غیرنقدی که در ازای انجام کار دریافت می شود.
اگر بر اساس میزان کار انجام شده یا محصول تولید شده باشد، کارمزد نامیده می‌شود.
اگر بر اساس محصول تولید شده یا کار انجام شده در زمان مشخصی باشد کارمزد ساعتی نامیده می شود
مجموعه مزد، شغل و مزایای ثابت پرداختی که به تبع نوع شغل به شخص پرداخت می شود مزد ثابت نام دارد.
انواع شیوه دریافت مزد
آیا می دانید مبنای محاسبه مزد یا حق السعی چیست:
مبنای محاسبه مزد یا حق السعی، روزهایی است که در ماه کار انجام می شود. به طور معمول برای ۳۱ روز از ماه باید حقوق و مزایای کارگر محاسبه و پرداخت شود. با این اوصاف مبنای پرداخت حقوق ماهانه 31 روز کاری است که کارفرما موظف است به ازای کار انجام شده و طبق توافقات، کارمزد یا حق السعی کارگر را پرداخت کند.
ماده ۴۱ شورای عالی کار حداقل مزد کارگر در هر سال، برای نقاط مختلف کشور و با توجه به صنعتی که کارگر در آن مشغول به کار است متفاوت است.
لازم است بدانید حداقل مزد کارگران با توجه به تورم و سایر معیارها هر ساله از سوی بانک مرکزی اعلام می شود.
تفاوت‌های میان کارگر و کارفرما:
در قانون کار، کارگر به کسی می‌گویند که مطابق خواسته کارفرما، کار مشخصی انجام می دهد و در قبال آن حقوق یا حق السعی دریافت می کند.
کارفرما کسی است که به کارگر یا کارگران درخواست کار می دهد و در قبال انجام کار به آنها حق السعی یا دستمزد پرداخت می کند.
کارفرما می تواند شخص حقیقی یا حقوقی باشد، اگر کارفرما شخص حقیقی باشد طرف کارگر یک فرد است.
اگر کارفرما شخص حقوقی باشد، طرف حساب کارگر یک شرکت است و کارگر باید مطالبات خود را از شرکت درخواست کند.
اصل دوم، نوزدهم، بیستم، بیست و هشت، و چهل و سوم قانون اساسی به حقوق کارگران پرداخته است.
مطابق قانون همه افراد از زن یا مرد یا هر قومیت، نژاد و رنگی که باشند با هم برابر هستند.
همه افراد از حقوق مساوی برخوردارند.
افراد در انتخاب شغل و انجام کار کاملاً آزاد بوده و اجباری برای انتخاب ندارند.
اصول و قوانین کار برای همه افراد برابر بوده و هیچ کس حق سوء استفاده ندارد.
مطابق قانون کار، دستمزد کارگر با توجه به حجم کار و نوع قرارداد باید مشخص شود.
آشنایی با کارگاه و امکاناتی که هر کارگاهی باید داشته باشد:
کارگاه مکانی است که کارگر یا کارگران در آن مشغول به انجام کار و فعالیت هستند.
در هر کارگاه باید تجهیزات و امکانات مورد نیاز برای کارگران موجود باشد. بخش‌های مورد نیاز برای هر کارگاه به شرح زیر است:
ناهارخوری
نمازخانه
تعاونی
مهد کودک و غیره
حق مسلم کارگران
در چه شرایطی قرارداد میان کارگر وکارفرما تمام می شود:
در شرایط زیر قرارداد میان کارگر و کارفرما به اتمام می رسد.
در صورت مرگ یا فوت کارگر قرارداد کاری تمام می شود.
در صورت بازنشستگی کارگر قرارداد کاری به پایان می شود.
در صورت از کار افتادگی کارگر، عملاً قرارداد به پایان می رسد.
وقتی که تاریخ قرارداد به پایان رسد و هیچ اقدامی نسبت به تمدید آن انجام نشود، قرارداد کاری پایان می پذیرد.
اگر مطابق قرارداد انجام کار با موفقیت به پایان برسد قرارداد نیز تمام می شود.
در صورتی که کارگر استعفا دهد قرارداد کاری به پایان می‌رسد.
استفاده از مرخصی همراه با دریافت حق السعی:
قانون کار مرخصی های متفاوتی برای کارگران در نظر گرفته است. با انواع مرخصی‌های کارگران آشنا شوید:
مرخصی استعلاجی که برای درمان به کارگران داده می شود، مرخصی استعلاجی جزو سوابق خدمتی و بازنشستگی کارگران محسوب می شود
مرخصی زایمان و دوره بارداری جزو حقوق کارگران زن است که مدت آن ۹۰ روز است.
مرخصی استحقاقی سالانه با در نظر گرفتن روزهای جمعه، ۳۰ روز حقوق مرخصی در طول یکسال است که از این میزان تنها ۹ روز آن قابل ذخیره است و در صورت استفاده نکردن مشمول پرداخت دستمزد می شود.
مرخصی حج برای کارگران در تمام طول مدت کار، یک نوبت و به مدت یک ماه است. اگر کارگری بخواهد بیش از یکبار از این مرخصی استفاده کند باید مرخصی بدون حقوق بگیرد.
مرخصی استحقاقی کارگران فصلی که براساس ماه‌های کارکرد شان مشخص می شود.
چگونه هم مرخصی بگیرید هم حق السعی خود را دریافت کنید:
علاوه بر موارد ذکر شده، شرایط ویژه‌ای هم برای کارگران وجود دارد که می توانند از مرخصی همراه با دریافت حقوق استفاده کنند.
اگر کارگر ازدواج دائم کند سه روز مرخصی با حقوق برایش در نظر گرفته می شود
در صورت فوت پدر، مادر، همسر یا فرزند سه روز مرخصی با حقوق شامل حال کارگر می شود.
مرخصی تحصیلی و خدمت نظام وظیفه برای کارگرانی است که می خواهند برای سربازی یا تحصیل بروند. مدت این مرخصی به مدت دو سال است. ناگفته نماند مرخصی تحصیلی بیشتر از دو سال نیز قابل تمدید است.
مرخصی ساعتی زمانی قابل استفاده است که کارگر برای انجام کار به مرخصی یک کمتر از یک روز کاری نیاز داشته باشد، این مرخصی جزو مرخصی‌های استحقاقی محسوب می‌شود و از ۳۰ روز مرخصی سالانه کم می‌شود.
4 حق السعی زنان کارگر که نباید پایمال شود:
چون زن‌ها به لحاظ جسمی ضعیف تر و ظریف تر از مردان هستند، قانون کار قرارداد ویژه‌ای برایشان در نظر گرفته است.
انجام کارهای سخت خطرناک و زیان‌آور، مانند حمل بار بیش از حد مجاز بدون استفاده از وسایل مکانیکی برای زنان کارگر ممنوع است.
زنان کارگری که نوزاد شیرخوار دارند، به ازای هر ۳ ساعت کار نیم ساعت حق شیردهی دارند. این زمان تا ۲ سالگی کودک ادامه دارد و این مرخصی‌ها با حقوق بوده و جزو سوابق خدمتی بازنشستگی به حساب می‌آید.
زنان کارگری که باردار هستند، اجازه انجام کارهای زیان آور و خطرناک را ندارند و کارگر و کارفرما باید کارهای سبک تری به آنها واگذار کند.
زنان کارگری که دارای کودک هستند کارفرما باید محلی برای نگهداری کودک در اختیارشان قرار دهد تا از لحاظ امنیت کودک نگرانی نداشته باشد.
حق السعی کارگران
با حق السعی کارگران نوجوان و کم سن و سال آشنا شوید:
منظور از کارگران نوجوان و کم سن و سال، کودکانی هستند که در فاصله سنی حداقل ۱۵ و حداکثر ۱۸ سال هستند. قانون کار قوانین ویژه‌ای برای این گروه در نظر گرفته است.
استخدام کارگران زیر ۱۵ سال ممنوع است.
کارفرمایان برای استخدام کارگر بین ۱۵ تا ۱۸ سال باید آزمایش های پزشکی تحت نظر سازمان تامین اجتماعی را انجام داده و نتایج را در پرونده استخدامی آنها ثبت کند.
اگر پزشکان کار را مناسب با سن نوجوان تشخیص ندهند، کارفرما باید شغل محول شده را تغییر داده و کار سبک تری به او واگذار کند.
ساعت کاری کارگران نوجوان، نیم ساعت کمتر از کارگران معمولی است. کارگران می توانند این نیم ساعت ها را با هم جمع کرده و در آخر روز و در روز آخر هفته از آن استفاده کنند.
کارفرمایان حق واگذاری کار اضافی یا کار خارج از تحمل به کارگران نوجوان را ندارند.
انجام کارهای خطرناک سخت و زیان آور، حمل بار بیشتر از حد مجاز بدون استفاده از وسایل مکانیکی به نوجوانان غیرقانونی است و حمل بار مجاز برای کارگر نوجوان ۱۰ کیلو است.
و در نهایت به کارگیری کارگران در مشاغلی که از نظر ماهیتی سلامت اخلاقی روان نوجوانان را به خطر می اندازد و برایشان زیان آور است خلاف و غیر قانونی بوده
از نظر قانون اساسی و قانون کار، حقوق زنان و مردان کارگر با هم مساوی بوده و هیچ کارفرمایی حق پرداخت حقوق کمتر به زنان را ندارد.
آیا کارفرما حق برداشت از دستمزد کارگر را دارد؟
تنها در سه مورد است که کارفرما اجازه برداشت از مزد یا حق السعی کارگر را دارد. زمانی که از سوی قانون اجازه برداشت داشته باشد، یا وقتی که کارفرما به کارگر مبلغی به عنوان مساعده داده باشد و زمانی که کارفرما به کارگر وام داده باشد و به ازای دریافت اقساط، اجازه برداشت از حقوق کارگر را دارد.
کارفرما تا چه سقفی می تواند از حقوق کارگر برداشت کند؟
سقف برداشت از حقوق کارگر توسط کارفرما، نباید از مازاد حداقل حقوق کارگر که بیشتر از یک چهارم حقوقش است بیشتر باشد.
محاسبه روزهای تعطیلی در قراردادهای کاری چگونه است؟
کارگران نیز مانند سایر افراد جامعه، روزهای جمعه را تعطیل هستند و بابت روزهای جمعه هم باید حقوق دریافت کنند؛ اما اگر کارگر روز جمعه را کار کند باید اضافه کاری بگیرد. امکان جابجایی روز تعطیل در صورت توافق کارگر و کارفرما وجود دارد.
در صورت بروز اختلاف میان کارگر و کارفرما به کجا باید مراجعه کرد؟
برای حل اختلاف میان کارگر و کارفرما، روش های مختلف وجود دارد. اول سازش مستقیم بدون مراجعه به مراجع حل اختلاف، دوم مراجعه به هیئت های تشخیص اداره کار و امور اجتماعی و سوم مراجعه به هیئت حل اختلاف است.