اوراق اخزا
انتشار انواع اوراق بهادار یکی از ابزارهای بازار سرمایه در جهان است. دولت‌ها برای به تأخیر انداختن بدهی خود و تأمین نقدینگی خود از ابزاری به نام اوراق اخزا استفاده می‌کنند. دولت با استفاده از اوراق اخزا می‌تواند بدهی خود را به تعویق انداخته و پیمانکاران نیز با دریافت این اوراق بدهی خود را تصفیه می‌کنند. مطالب فوق و هر آنچه درباره اوراق اخزا نیاز دارید را در این مقاله بخوانید.
اوراق اخزا یا اسناد خزانه اسلامی یکی از ابزارهای مالی دولت است که به وسیله آن بدهی‌های خود را به طلبکاران غیردولتی پرداخت میکند. اوراق اخزا نشانه تعهد دولت به بازپرداخت مبالغ اسمی اوراق بهادار است.
دولت با صدور اوراق خزانه اسلامی، این اوراق را در ازای بدهی خود به طلبکاران می‌دهد. اوراق اخزا اوراق دارای قیمت اسمی معین است و دارندگان در سر رسید مشخص و درج شده در اوراق، مبلغ بدهی خود را دریافت می‌کنند. در واقع دولت با انتشار اوراق اخزا و با به تعویق انداختن بدهی؛ برای خود وقت می‌خرد.
رویه خرید و فروش این اوراق در تمام دنیا به این صورت است که اگر دارندگان اوراق خزانه اسلامی زودتر از زمان مقرر به وجه نقد نیازمند باشند، می‌توانند این اوراق را به رقمی کمتر از قیمت اسمی آن در بازار ابزارهای نوین فرابورس ایران به فروش برسانند. در ایران به دلیل رعایت مسائل فقهی این اوراق صادر شده و به شکل مستقیم به طلبکاران دولتی واگذار میشود.
خریداران اوراق خزانه اسلامی می‌توانند به ازای قیمت اسمی اوراق را در زمان مقرر از دولت دریافت کنند.
اوراق اخزا را دستگاه‌های دولتی به منظور تأمین کسری بودجه خود و پرداخت یا تسویه بدهی به این افراد می‌دهند:
فرآیند خرید و فروش اوراق اخزا به این صورت است که خریداران در زمان انتشار این اوراق را به قیمتی کمتر از قیمت اسمی آن خریداری کرده و در زمان سررسید آن را به قیمت اسمی فروخته و به سود می‌رسند.
برای محاسبه نرخ بازدهی اوراق اسناد خزانه یا اخزا، باید قیمتی که روزانه معامله میشود، از قیمت اسمی آن کم کرد تا نرخ بازدهی به دست بیاید. هر چه فاصله بین قیمت اسمی و قیمت معامله روزانه آن بیشتر باشد نرخ بازدهی نیز بیشتر میشود.
جالب است بدانید قیمت اسمی اوراق اخزا از یک میلیون ریال شروع میشود و متناسب با سررسید آن کمتر از قیمت اسمی خرید و فروش میشود.
تفاوت‌های میان اوراق اخزا با سایر اوراق مشارکت به این شرح است:
هدف دولت از انتشار اوراق خزانه پرداخت و تسویه بدهی‌ها به پیمانکاران است، اوراق اخزا دارای این ویژگی‌ها هستند:
انتشار اوراق اخزا برای دولت مزایای زیادی دارد:
در شرایط اقتصادی فعلی اوراق خزانه اسلامی یکی از ابزارهای مالی دولت است که هم برای سرمایه‌گذاران هم برای دولت مفید است.
فایده اوراق اخزا برای دولت، پرداخت بدهی‌هایش است و فایده این اوراق برای سرمایه‌گذاران، نیز مشارکت در یک سرمایه‌گذاری بدون ریسک است.
اوراق اخزا را باید به صورت عرضه اولیه و به 2 روش منتشر کرد:
پرداخت مبلغ اسمی اوراق اخزا در زمان سر رسید توسط خزانه‌داری کشور انجام شده و به حساب بانک عامل واریز میشود.
بعد از واریز به بانک عامل، باید مبلغ اسمی اوراق اخزا به حساب دارندگان و خریداران اوراق اخزا واریز شود.
اگر قصد خرید یا فروش اوراق خزانه را دارید باید به وسیله بازار فرابورس اقدام کنید. برای این کار باید به یکی از کارگزاری‌های بورس اوراق خزانه مراجعه کرده و این اوراق را به قیمت روز معامله کنند.
برای این کار ورود به سایت www.testmc.com وارد شده و برای خرید اوراق جستجو را آغاز کنید.
پس از جستجو نماد اخزا با ارقام پیشنهاد شده قابل رؤیت است. دقت داشته باشید یکی از این ارقام نشان دهنده مبلغ سررسید برای شناسایی این اوراق باید با علایم درج شده در روی آن خوانایی داشته باشید. به طور مثال اگر اوراق خزانه‌ای با این شماره دیدید ۹۲۱۱۲۱ باید بدانید تاریخ سررسید آن ۲۱ بهمن ماه سال ۹۹ است
همانطور که گفته شد انتشار اوراق اخزا به وسیله دولت با ریسک بسیار پایین همراه است، اما باز هم بدون ریسک نیست، با ۳ نوع ریسک اوراق خزانه آشنا شوید:
1) خزانه و ریسک نکول:
ریسک نکول به معنای عدم پرداخت مبلغ اوراق اسناد خزانه اسلامی از سوی دولت است. باید بدانید ریسک نکول این اوراق بسیار پایین بوده و چون بانک مرکزی ضامن پرداخت آن از سوی دولت است، با این اوصاف باید بدانید که ریسک نکول اوراق اخزا در حد صفر است.
2) ریسک نقد شوندگی اسناد خزانه:
منظور از ریسک نقد شوندگی آن است که وقتی صاحبان اوراق اخزا بخواهند آن را در تاریخی غیر از سررسید به پول نقد تبدیل کنند، تا چه اندازه به پولشان می‌رسند. به لطف خرید و فروش اوراق خزانه در بازار فرابورس و حجم بالای معاملات، ریسک عدم نقد شوندگی به حداقل رسیده و دارندگان زمانی که بخواهند می‌توانند اوراق اخزای خود را فروخته و تبدیل به پول کنند
3) ریسک نوسانات قیمتی اسناد خزانه:
تنها ریسکی که اسناد خزانه اخزا را تهدید میکند ریسک نوسانات قیمتی اسناد خزانه است، منظور از ریسک نوسانات قیمتی، بالا و پایین شدن قیمت این اوراق است. دلیل این اختلاف قیمت عرضه و تقاضا وقتی که قیمت بازار از قیمت اسمی آن بالاتر باشد دارندگان سود بیشتری نصیبشان میشود و وقتی قیمت اسمی کمتر باشد دچار ضرر می‌شوند
برای انتشار اوراق اخزا نیازمند به کسب اجازه از کدام نهاد قانونی است؟
انتشار اوراق اخزا نیازمند دریافت مجوز از مجلس است.
چرا باید خریداران و دارندگان اوراق اخزا شماره حساب و شماره شبا را به بانک عامل بدهند؟
چون هنگام واریز مبلغ اسمی این اوراق بانک مبالغ واریزی را به شماره حساب یا شماره شبا دارندگان واریز میکند.
دلیل انتشار اوراق اخزا چیست؟
از اوراق اخزا برای تنظیم نقدینگی خزانه کشور و تأمین کسری بودجه دولت استفاده میشود.
بازپرداخت اوراق اخزا توسط کدام نهاد دولتی انجام میشود؟
اوراق اخزا توسط بانک مرکزی ضمانت شده و وزارت اقتصاد و دارایی کشور نیز بازپرداخت مبلغ اسمی اوراق را ضمانت میکند.
ریسک نقد شوندگی اوراق اخزا چقدر است؟
اوراق اخزا قابلیت معاملات بالایی در معاملات فرابورس داشته و حجم زیادی از آنها داد و ستد میشود و ریسک نقد شوندگی پایینی دارند.
آیا روند خرید و فروش اوراق اخزا مشمول مالیات است؟
خیر اوراق اخزا یا اسناد خزانه اسلامی از پرداخت مالیات معاملات و سایر درآمدها معاف هستند.
موسسه مالیات ها شما را به خواندن مقاله عوارض ارزش افزوده چیست دعوت می نماید.