ماده 238 قانون مالیات مستقیم
طبق ماده 238 قانون مالیات مستقیم، زمانی که برگه تشخیص مالیات صادر شده و به مؤدی تسلیم می شود، اگر مؤدی نسبت به مالیات خود اعتراض داشته باشد می تواند ظرف سی روز از تاریخ ابلاغ، خود یا وکیل تام الاختیارش با ارائه اسناد و مدارک به اداره امور مالیاتی مراجعه کرده و کتباً تقاضای رسیدگی مجدد کند.
در صورتی که مسئول مربوطه اعتراض مؤدی را پذیرفت مؤدی باید نامه ای به سازمان امور مالیاتی بنویسد و همراه با آن مدارک و اسناد را نیز ضمیمیه نامه کند. این نامه باید در دو بخش نوشته شود، یک بخش مربوط به اطلاعات شخصی فرد حقیقی یا حقوقی است و بخش دیگر نامه اعتراض که باید مسئله یا مشکل پیش آمده را شرح دهد. مؤدی هنگان نوشتن نامه باید مراتب ادب و احترام را را رعایت کرده و نامه ای کاملاً اداری و رسمی با رعایت سلسله مراتب بنویسد.
زمانی که تقاضای مؤدی مبنی بر اعتراض پذیرفته شد وارد مراحل جدیدی میشود؛ فقط به خاطر داشته باشید که مؤدی در هر مرحله ای که اعتراض را نپذیرد و رای نیز تعدیل نشود و به مرحله بعد راه پیدا کند، مبلغ 1 درصد به عنوان جریمه باید پرداخت کند.
همان طور که گفته شد زمانی که برگه تشخیص مالیات به مؤدی داده می شود و مؤدی نسبت به مبلغ تعیین شده معترض باشد، طبق ماده 238 مؤدی میتواند ظرف مدت سی روز خود یا وکیل تام الاختیارش، به اداره امور مالیاتی مراجعه کرده و مراتب اعتراضش را اعلام نماید.
مسئول مربوطه موظف است پس از ثبت اعتراض مؤدی در دفاتر مربوطه و در زمان مقرر که نباید بیشتر از سی روز شود به موضوع رسیدگی کند. در این مرحله دو حالت پیش روی مسئول مربوطه است.
حالت اول: اگر از نظر مسئول مربوطه، اسناد و مدارک ارائه شده برای رد مندجات ثبت شده در برگ تشخیص کافی بود که ظهر برگ تشخیص را با ذکر جزیئات امضا میکند و ان را به امضای مؤدی نیز میرساند. در این صورت مؤدی نیز توافق کرده و مالیات را می پذیرد و تسویه حساب میکند و نهایتاً برگ قطعی در مدت قانونی صادر می شود.
حالت دوم: در صورت عدم توافق مسئول مربوطه اعتراض وارد مرحله دوم می شود. به این ترتیب که مسئول مربوطه مدارک و اسناد ارائه شده برای اعتراض به مالیات را قبول میکند در این صورت مراتب را ظهر برگ تشخیص نوشته و پرونده را به برای رسیدگی به هیأت حل ختلاف ارجاع میدهد.
در این مرحله مؤدی برگ تشخیص را نپذیرفته و اعتراض وارد هیأت حل اختلاف می شود. هیأت حل اختلاف شامل سه نفر هستند، ممیز مالیاتی، نماینده صنف یا اتاق بازرگانی یا سازمان حسابرس و قاضی دادگستری اعضای هیأت حل اختلاف هستند.
مؤدی در این مرحله 30 روز فرصت دارد تا به صورت کتبی درخواست خود را ارئه دهد. هنگام جلسه هیأت مدیره، مؤدی باید با کلیه مدارک مثبته را با خود به همراه داشته باشد.
در این مرحله رأی هیأات اختلاف دارای چند شکل است.
تعدیل: هیأت حل اختلاف مالیات را بررسی کرده و مطابق اسناد ارائه شده از سوی مؤدی مالیات تشخیصی را تعدیل می کند.
رفع تعرض: هیأت حل اختلاف پس از برسی اسناد مثبته و قانون، اعتراض مؤدی را قبول نمی کند و برگ تشخیص مالیاتی را رد میکند.
اجرای قرار جهت رسیدگی: این مرحله به دو صورت قابل بررسی است.
صورت اول: هیأت حل اختلاف رسیدگی را به تیم کارشناسی سپرده و تشخیص را به آنها واگذار کرده و آنها نیز موظف هستند برگه تشخیص را به هیأت حل اختلاف ارائه دهند.
صورت دوم: پرونده برای رسیدگی به حوزه مالیاتی برگردانده می شود و ضمن رسیدگی مجدد برگ تشخیص را به هیأت حل اختلاف مالیاتی بدوی برمیگردانند.
دعوت مجدد:اگر نماینده یا صنف یا ممیز کمیسون در هیأت حل اختلاف نباشد باید طی نامه ای او را دعوت کنند.
رد شکایت: شکایت مؤدی و اسناد مثبته ارائه شده از سوی هات پذیرفته نشده و اعتراض مؤدی را قبول نکرده و برگ تشخیص صادر شده مورد تایید است.
طبق تبصره ماده 239 قانون مالیات مستقیم، وقتی برگه مالیات به مؤدی ابلاغ شده و مؤدی به خاطر اعتراض به حکم به آن عمل نکرده، پرونده باید برای رسیدگی به هیأت حل اختلاف مالیاتی ارجاع شود.
در این مرحله مؤدی می تواند تا بیست روز از ابلاغ رای هیأت بدوی، اعتراض کند و مجدداً به هیأت تجدید نظر مراجعه کند. مراحل رسیدگی هیأت تجدید نظر مانند هیأت بدوی است. رسیدگی به اعتراض در این مرحله حضوری بوده و شخص مؤدی یا وکیل تام الاختیارش باید برای رسیدگی در جلسه حضور پیدا کند .در این مرحله رسیدگی به پرونده مالیاتی با حضور قاضی دادگستری، نماینده امور مالیاتی کشور و نماینده تشکل ها یا مجامع حرفه ای انجام می شود.
بر اساس ماده 247 قانون مالیات مستقیم، رای هیأت اختلاف بدوی غیر قطعی است و مؤدی تا 20 روز زمان دارد تا به رای هیأت حل اختلاف مالیاتی اعتراض کند.
چنانچه مؤدی مالیاتی خواستار رسیدگی مجدد باشد باید مستندات خود را به ممیز مالیاتی همراه با اسناد ارائه دهد. هیأت می تواند در راس و بدون ارجاع برای رسیدگی مجدد مالیاتی ادله و اسناد را بررسی کند.
طبق قانون 247 در صورتی که مؤدی رای هیأت اختلاف بدوی را پس از ابلاغ نپذیرد، 20 روز زمان دارد که به صورت کتبی مراتب اعتراض خود را به شورای عالی اعلام نماید.
شورای عالی متشکل از 25 نفر است که به حکم وزیر اقتصاد و با پیشنهاد رئیس کل امور مالیاتی کشور منصوب می شود. این هیأت با تکیه بر ادله و اسناد و بدون ورود به ماهیت امر، اعتراض را بررسی کرده و رای صادره هیأت حل اختلاف را قبول یا رد می کند.
نکته ای که نباید فراموش کنید همان طور که قبلاً اشاره شد، در هر یک از این مراحل مؤدی موظف است معادل یک درصد تفاوت مالیات موضوع مورد شکایت و مالیات ابرازی خود را به عنوان هزینه رسیدگی پرداخت نماید.
یکی از راه های فوق العاده رسیدگی به شکایات مالیاتی، رسیدگی در هیأت موضوع ماده 251 مکرر قانون مالیات های مستقیم است. مؤدی در این مرحله می تواند نسبت به ناعادلانه بودن مالیات با دلایل و اسناد کافی به این منبع قانونی مراجعه کند. رأی این هیأت سه نفره که به انتخاب وزیر اقتصاد هستند، لازم الاجرا است.
طبق قوانین جدید که مجمع تشخیص مصلحت در 25 خرداد 1392 وضع کرده، رأی هیأت مقرر قابل شکایت به دیوان عدالت اداری کشور است.
دیوان عدالت اداری، بالاترین مرجع قضایی و ناظر بر عملکرد دستگاه ها دولتی است که وطیفه رسیدگی به شکایات علیه دستگاه های اجرایی، هیأت ها و کمیسیون ها را دارد. پس از بررسی دیوان عدالت اداری یا مالیات تعیین شده تایید می شود یا دستور رفع تعرض داده میشود که در هر صورت، چه حکم قبول شود چه حکم عدم تایید بدهند، حکم دیوان عدالت اداری قطعی است.
در آخر باید بگوییم مراحل اعتراضات مالیاتی روند طولانی، پیچیده و پر و پیچ و خمی دارد که مدیران را با چالش های زیادی مواجه می کند. برای جلوگیری از مشکلات بهتر است قبل از هر کاری از مشاوران و متخصصان خبره کمک بگیرید.
موسسه مالیات ها شما را به مطالعه مقاله قانون 148 مالیات مستقیم دعوت می نماید.