ابزار های مالی
برای تعریف ابزارهای مالی باید گفته شود که: به هر گونه از دارایی‌‌‌‌هایی که قابلیت معامله کردن را داشته باشند، اتلاق می شود. که تعدادی از این ابزارها عبارتند از: وجه نقد، املاک، اسناد قانونی مانند سهام و اوراق قرضه و بهادار، که بتوان با آنها معامله انجام داد را می توان جز ابزار مالی محسوب کرد.
در واقع ابزارهای قانونی نوعی تعهد محسوب می شود که به وسیله آن، هر یک از طرفین معامله، در شرایطی خاص و در بازده زمانی مشخص، این تعهد را انجام دهد. البته این ابزار به میزان وجه نقد لازم، زمان لازم برای کسب وجه نقد و احتمال به وجود آمدن آنها نیز بستگی دارد.
طبق استانداردهای مالی بین المللی، ابزارهای مالی به دو دسته، ابزارهای نقدی و ابزارهای مشتقه، گروه بندی می شوند. همچنین برای برطرف کردن احتیاجات، که به مرور زمان گسترده تر و پیچیده تر می شوند، به وسیله موسسات مالی، ابزارهای تازه ای مانند ابزارهای مشتقه و ترکیبی، به وجود آمده و به کار می روند.
در واقع زمانی که قیمت ها کاهش یافته می توان با استفاده از از ابزارهای مالی، مانع از سقوط بازار شد. همچنین وجود این ابزارهاست که سرمایه گذاران خارجی و داخلی را تشویق به سرمایه گذاری در بازار سهام می کند، که اگر چنین نبود، آنها انگیزه ای برای سرمایه گذاری در این زمینه نداشتند و بازار سهام با استقبال روبرو نمی شد.
همان گونه که با استفاده از ابزارهای مالی مختلف در طولانی مدت، همکاری و مشارکت مردمی را در تامین منابع به دنبال دارد، متنوع بودن ابزارهای مالی نیز افراد مختلفی را جذب بازار اورق بهادار کرده است. که برای این ابزار سه شکل و نقش گوناگون را لحاظ کرده اند:
برای طبقه بندی ابزارهای مالی در بازارهای سرمایه گذاری، از چهار ابزار استفاده می کنند که عبارتند از:
که این روزها برای برطرف کردن احتیاجات، که به مرور زمان گسترده تر و پیچیده تر می شوند، به وسیله موسسات مالی، ابزارهای تازه ای مانند ابزارهای مشتقه و ترکیبی، به وجود آمده و به کار می روند.
مهم ترین نقش را در استفاده از پس اندازها در سرمایه گذاری ها که هدف آن ها افزایش و توسعه سازمان ها و شرکت هاست، بازار سرمایه بر عهده دارد. زیرا این بازار در رشد اقتصادی و جذب سرمایه کمک بسیاری می کند. و با دریافت سرمایه از عرضه کنندگان و انتقال آن به بازار و تقاضا کنندگان و افرادی که به سرمایه احتیاج دارند، باعث بیشتر کردن گردش مالی و رشد اقتصاد کشور می شود.
در ایران 4 شرکت بزرگ هستند که به عنوان بازار سرمایه معرفی شده اند و باعث افزایش گردش مالی و اقتصاد کشور شده اند. که شامل: بورس کالا، بورس اوراق بهادار تهران، بورس انرژی و فرابورس می باشند.
ابزارهایی که در بازار سرمایه هستند عبارتند از:
از گذشته تا کنون سرمایه گذاری همیشه با خطر ریسک همراه بوده است و بازار سرمایه هم به دلیل نوسانات قیمت با این ریسک مواجه است. ابزارهای مشتق ابزاری هستند که به کمک بازار سرمایه آمده اند تا برای این بازار ریسک را کاهش دهد. ارزش این ابزار مساوی با ارزش اوراق قرضه و دارایی های مالی است و ارزش مجزا و مستقلی ندارد.
کسانی که بخواهند در بازار سرمایه، سرمایه گذاری کنند، باید مرتب این بازار را مورد ارزیابی قراردهند و زمان زیادی را برای این کار اختصاص دهند. چنانچه اشخاص زمان لازم و تخصص کافی برای این بررسی و ارزیابی ها را نداشته باشند باید با مراجعه به شرکت هایی که تخصص لازم در این زمینه را داراست، سرمایه و دارایی خود را مدیریت کنند.
در زبان عربی از کلمه صکوک به جای واژه چک یا سفته استفاده می شود که در همه اسناد مالی و تعهدات خود از این کلمه استفاده می کنند. در واقع به اوراق بهاداری که قابلیت معامله کردن را با قیمت یکسان و همچنین مورد تایید اسلام باشد را صکوک می گویند و دارندگان این اسناد و مدارک بصورت مشارکت صاحب یک یا چندین سهم از دارایی ها و سود به دست آمده از آنها می باشند.
ابزارمالی اسلامی به دو دسته انتفاعی و غیر انتفاعی تقسیم می شوند، که عبارتند از:
ابزارهای مالی غیر انتفاعی صکوک:
این ابزار به دو صورت، اوراق قرض‌الحسنه و اوراق وقفی می باشد.
ابزارهای مالی انتفاعی صکوک:
ابزار مالی انتفاعی صکوک با هدف کسب سود درتاریخ مشخصی هستند، و قابلیت فروش در بازار ثانویه را دارند. تعدادی از این ابزار عبارتند از: اوراق سلف، اوراق جعاله، اسناد اجاره، اسناد مرابحه، اسناد منفعت، اسناد استصناع.
ابزارهای مالی به گونه ای نگهداری می‌شوند که نه الگوی ارزش منصفانه و نه الگوی قیمت تمام شده مستهلک شده نمی‌توانند راه حل مناسبی برای آنها باشند، لذا برای نگهداری از آنها به الگویی جداگانه احتیاج داریم. برای اینکه بتوان از میان ابزارهای مالی داوری کرد یا بهترین را برگزید باید مبنا را گستره تحقق اهداف مالی آن در نظر گرفت. سوالی که در اینجا پرسیده می شود این است که آیا اندازه گیری ابزار مالی بر مبنای ارزش منصفانه صحیح تر است یا بر مبنای مدل ارزیابی ترکیبی؟ که پاسخ را باید در مزایای ارزیابی بر مبنای ارزش منصافانه داد که چنین است:
در پایان همان گونه که گفته شد، از اهداف مهم استفاده از ابزارهای مالی در بورس، کم کردن ریسک که ناشی از نوسانات قیمت‌ها است، می باشد. لذا کارشناسان معتقدند که با آگاهی و شناخت از ابزارهای مختلف مالی می توان مردم را به سرمایه گذاری در بازار سرمایه تشویق کرد و از اشخاصی که مازاد سرمایه دارند و می خواهند در جایی مطمئن سرمایه گذاری کنند، به کسانی که نیاز به سرمایه دارند، معرفی کنند. تا هم سرمایه گذار در جایی مطمئن سرمایه گذاری کند و هم سرمایه پذیر نیازهای مالی خود را با استفاده از آن سرمایه برطرف کند. که این ابزار رشد اقتصاد کشور را هم به همراه دارد.
موسسه مالیات ها شما را به مطالعه مقاله نسبت های مالی چیست دعوت می نماید.