نسبت اهرمی چیست
نسبت اهرمی میزان منابع دریافتی از بدهیهای شرکت را نشان میدهد. از نسبت اهرمی برای ارزیابی میزان بدهیهای شرکت در کوتاهمدت یا بلندمدت استفاده میشود.
نسبتهای مالی ارتباط ریاضی بین صورت‌های مالی را نشان میدهد. نسبتهای مالی را میتوان به 5 گروه تقسیم کرد:
وقتی شرکتی در ساختار مالی خود از بدهی استفاده کند، به این کار اهرم مالی گفته میشود. بدهیهای شرکت در واقع نوعی اهرم است که با استفاده از آن میتوان سود و زیان شرکت را تحت‌تأثیر قرارداد. در واقع میزان بدهیهای شرکت است که سودآور بودن یا زیان‌ده بودن شرکتی را تعیین می‌کند. هرچه میزان بدهی شرکت نسبت به حقوق صاحبان سهام بیشتر باشد، درجه اهرم مالی شرکت نیز بیشتر میشود.
نسبت اهرمی، نشاندهنده توانایی شرکت برای انجام تعهدات است. نسبت اهرمی ریز منابع مالی شرکت برای تسویه بدهی و حقوق صاحبان سهام و توان شرکت برای انجام تعهدات کوتاهمدت و بلندمدت را بررسی می‌کند، خوب است بدانید به نسبتهای اهرمی، نسبت سرمایه‌گذاری هم گفته میشود. از نسبت اهرمی میتوان برای شناخت موارد زیر استفاده کرد:
1- نسبتهای اهرمی ساختار بدهیهای شرکت را نشان میدهد، بدهی‌هایی که از طریق وام و اعتبار به دست آمده‌اند.
2- نسبت اهرمی وجوهی است که شرکت به وسیله وام گرفتن تأمین کرده است.
به عبارت بهتر نسبتهای اهرمی به دو بخش بدهی و حقوق صاحبان سهام تقسیم میشود.
اهمیت نسبت اهرمی را میتوان در تحلیل‌های شرکت و چگونگی تأمینکنندگان و اعتباردهندگان بررسی کرد. وقتی شرکتی سرمایه‌گذاری مناسبی برای تأمین هزینه‌های خود داشته باشد، سود بیشتری به دست می‌آورد. همین سرمایه‌گذاری است که باعث افزایش علاقه سرمایه‌داران به شرکت شده و نیاز شرکت به تأمین منابع مالی خارجی کاهش میدهد.
نسبت اهرمی، میزان دارایی و هزینه‌های شرکت یا رکود اقتصادی شرکت را برآورد می‌کند. به طور مثال با استفاده از نسبت اهرمی میتوان موارد زیر را مشخص کرد:
نسبتهای اهرمی با بررسی چگونگی تأمین بدهی شرکت، توان پاسخگویی به پرداخت بدهی‌ها را بررسی می‌کند. نسبت اهرمی برای چند گروه اهمیت زیادی دارد:
نسبتهای اهرمی نشاندهنده آن است که شرکت چگونه می‌تواند، بدهیهای خود را تأمین کند و تا چه اندازه توان پاسخگویی برای پرداخت بدهیهای خود را دارد. انواع نسبتهای اهرمی:
نسبت بدهی از تقسیم کل بدهی بر کل دارایی‌های شرکت به دست می‌آید. نسبت بدهی نشاندهنده میزان وجوهی است که از بدهیهای شرکت تأمین شده‌اند.
نسبت بدهی برای اعتباردهندگان اهمیت زیادی دارد. در نظر آنها هرچه نسبت بدهی، پایین‌تر باشد بهتر است؛ چون بالا بودن نسبت بدهی ریسک مالی بالایی برای شرکت به دنبال دارد.
فرمول محاسبه نسبت بدهی به این شرح است:
کل بدهی‌ها را باید بر تمام دارایی‌ها تقسیم کنید تا نسبت بدهی به دست بیاید، این نسبت نشان میدهد که دارای شرکت از کدام منبع تضمین شده است.
با افزایش درصد نسبت بدهی، ریسک مالی شرکت بالا می‌رود و این نشاندهنده آن است که شرکت توانایی پرداخت بدهی‌ها را ندارد.
اگر نرخ بازده دارایی شرکتی از نرخ بدهی آن بالاتر باشد، هم‌زمان با بالارفتن نسبت بدهی میزان سودآوری شرکت افزایش پیدا می‌کند.
نسبت مالکانه را میتوان از تقسیم کل دارایی‌ها بر ارزش ویژه به دست آورد.
تجزیه و تحلیل نسبت مالکانه در نسبت اهرمی
از نسبت مالکانه برای نشان‌دادن سهم سهام‌داران در سرمایه شرکت استفاده میشود. از نسبت مالکانه به‌صورت درصدی استفاده میشود. هرچه این درصد در شرکت بالاتر باشد، نشاندهنده پایبندی شرکت به پرداخت تعهدات خود است. از سوی دیگر نشان میدهد که از نسبت اهرمی کمتری در شرکت استفاده شده است.
پایین بودن نسبت مالکانه نشان میدهد که بخش عمده‌ای از دارایی‌های شرکت از منابع خارجی مثل وام و غیر تأمین شده که ریسک مالی زیادی برای شرکت به دنبال دارد.
نسبت بدهی بلندمدت به ارزش ویژه، بدهی بلند مدت با سررسید بیشتر را بررسی می‌کند، برای محاسبه نسبت بدهی بلند مدت به ارزش ویژه باید مجموع بدهیهای بلندمدت شرکت را بر ارزش ویژه تقسیم کنید. اصولاً نسبت بدهی بلندمدت به ارزش ویژه به‌صورت درصد بیان می شود. در نهایت عدد به‌دست‌آمده را باید در ۱۰۰ ضرب کنید تا میزان دقیق آن را به دست بیاورید.
این نسبت برای ارزیابی ادعای اعتباردهندگان در مورد سرمایه شرکت استفاده میشود. در واقع نسبت حقوق صاحبان سهام به کل بدهی میزانی برای سنجش و صاحبان سهام نسبت به کل اعتباراتی است که شرکت از منابع خارجی تأمین کرده است.
نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام از تقسیم کل بدهی به حقوق صاحبان سهام به دست می‌آید. هر چه نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام بیشتر باشد، نشاندهنده آن است که شرکت از بدهی‌ها در ساختار سرمایه استفاده بیشتری می‌کند. اگر شرکت بخواهد در آینده دوباره قرض بگیرد وام دهندگان دیگر به او قرض نمی‌دهند یا با نرخ بالا به او قرض می‌دهند.
فرمول محاسبه نسبت حقوق صاحبان سهام به کل بدهی‌ها به این شرح است:
باید کل بدهی را بر حقوق صاحبان سهام تقسیم کنید.
نسبت بدهی جاری به ارزش ویژه در واقع نشاندهنده رابطه میان بدهیهای شرکت باارزش ویژه است. برای محاسبه نسبت بدهی جاری به ارزش ویژه می‌توانید بدهی جاری را بر ارزش ویژه تقسیم کنید.
بدهیهای کوتاهمدت شرکت چون از محل دارایی‌های جاری تأمین می‌شوند، می‌توانند نقدینگی را تحت‌تأثیر قرار دهند. از طرف دیگر چون سرمایه در گردش شرکت با تفاضل بدهیهای جاری از دارایی‌های جاری به دست می‌آید، بنابراین درصورتی‌که شرکتی بدهی کوتاهمدت زیادی داشته باشد سرمایه در گردش کمتری دارد.
باید بدانید بدهی کوتاهمدت نسبت به سایر بدهی‌ها نرخ بهره بیشتری را دارند، و اگر شرکتی نسبت بدهی جاری به ارزش ویژه را بیشتر باشد، این موضوع نشان میدهد که بدهیهای جاری شرکت بیشتر است و قدرت اهرمی در این بخش از بدهی‌ها کمتر میشود.
اگر نسبت بدهی جاری به ارزش ویژه شرکت بالا باشد، الزام مدیریت به بازنگری در ساختار سرمایه را می‌طلبد.
این نسبت نشاندهنده نقشه سهام‌داران برای تأمین ثروت شرکت و خرید اموال و سرمایه‌های ثابت است. هر چه این نسبت بالاتر باشد، نشاندهنده آن است که سهم سهام‌داران در تأمین سرمایه مالی شرکت چقدر است و این شرکت تا چه اندازه می‌تواند در شرایط مالی و اقتصادی سخت، تاب‌آوری بیشتری داشته باشد؛ چون ساختار سرمایه محکمی دارد.
برای به‌دست‌آوردن نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها باید سرمایه‌های ثابت را برای صاحبان سهام تقسیم کنید.
تسهیلات به سرمایه را میتوان از تقسیم میزان تسهیلات شرکت بر حقوق صاحبان سهام به دست آورد. نسبت تسهیلات به سرمایه همان‌طور که از نامش پیداست، تسهیلات شرکت را نشان میدهد و وابستگی شرکت به وام‌های دریافتی از بانک و سایر منابع مالی را مشخص می‌کند.
در شرکت‌هایی که در ساختار سرمایه آنها وابستگی زیاد به بدهی دیده میشود، ریسک بالایی وجود دارد. نسبت تسهیلات به سرمایه نشان میدهد که این شرکت چه بخش از سرمایه خود را از تسهیلات بانکی تحصیل نموده است. شرکت‌هایی که بخش عمده‌ای از سرمایه آنها از طریق وام‌ها تحصیل شده باشد، در صورتی که دوباره قصد دریافت وام را داشته باشند بانک و سایر منابع مالی با بررسی نسبت تسهیلات به سرمایه از دادن وام به آنها خودداری می‌کنند و یا در صورت دادن وام بهره بالایی طلب می‌کنند.
منظور از نسبت به پوشش بهره سنجش فعالیت واقعی شرکت و نسبت فعالیت آن به سایر هزینه‌های مالی مثل نرخ بهره وام است. برای محاسبه نسبت پوشش بهره باید سود عملیاتی را بر هزینه های مالی تقسیم کنید.
درصورتی‌که هزینه‌های مالی شرکتی از سود عملیاتی آن بیشتر باشد، نشان میدهد که شرکت برای مشکلات و بدهیهای خود در حال دست‌وپا زدن است. در واقع این شرکت زیان‌ده است. اگر هم شرکت به طور مستقیم زیان‌ده نباشد، درآمدهای عمده شرکت ناشی از سود نیست و از فعالیت‌های است که در نقاط دیگری انجام داده است. این‌گونه درآمد برای شرکت قابل‌اتکا نبوده و تضمینی برای دوام شرکت نیست.
شرکتی که توان پوشش‌دهی هزینه‌های مالی خود را از طریق فعالیت‌های عملیاتی نداشته باشد، توان پرداخت وام را هم نخواهد داشت و واحدهای مالی تأمین‌کننده مثل بانکها با احتیاط بیشتری به آنها وام می‌دهند.
برای محاسبه دفعات پرداخت بهره، باید هزینه بهره را با سود قبل از مالیات جمع کرده و آن را بر هزینه بهره تقسیم کنید. از این نسبت برای ارزیابی توان واحد تجاری و چگونگی پرداخت هزینه بهره سالانه استفاده میشود.
نسبت تسهیلات به سرمایه نشاندهنده آن است که از تسهیلات مالی به چه نسبتی در ساختار سرمایه شرکت استفاده شده است. وقتی شرکت رشد سریع‌تری را تجربه کرده باشد، ریسک مالی بیشتری را نیز به دنبال دارد. به طور مثال اگر در شرکتی نسبت تسهیلات به سرمایه ۴۰ درصد باشد یعنی از هر ۱۰۰ تومان سرمایه شرکت ۴۰ تومان آن مبلغی است که از بانک قرض کرده است.
فرمول محاسبه نسبت تسهیلات به سرمایه مساوی با مجموعه تسهیلات مالی تقسیم بر حقوق صاحبان سهام به‌اضافه مجموعه تسهیلات مالی است.
منظور از اعتباردهندگان چه کسانی هستند؟
اعتباردهندگان اصولاً بانکها و تأمینکنندگان منابع مالی هستند.
بالا بودن نسبتهای اهرمی نشاندهنده چیست؟
در صورتی که نسبت اهرمی شرکتی بالا باشد، ریسک و هزینه مالی زیادی به آن شرکت وارد میشود.
با استفاده از نسبت اهرمی چه اطلاعاتی میتوان به دست آورد؟
نسبت اهرمی، ریسک سرمایهگذاران و ارتباط آن در بلندمدت را نشان میدهد. با استفاده از این نسبت میتوان بازپرداخت بدهیهای کوتاهمدت و بلندمدت شرکت در سررسید را بررسی کرد.
نسبت بدهی چه نقشی در شرکت دارد؟
با استفاده از نسبت بدهی میتوان همه اشخاص غیر از صاحبان سهام را در تأمین منابع مشخص کرد.
نسبت پوشش بهره چیست؟
نسبت پوشش بهره از نظر بانکها اهمیت زیادی دارد و نشاندهنده توانایی شرکت در بازپرداخت دیون بانکی است. اگر نسبت پوشش بهره بالاتر از 1 باشد به این معناست که توانایی پرداخت وام بانکی را دارد.
چرا باید نسبتهای نقدینگی شرکتها را محاسبه کرد؟
هدف اصلی از محاسبه نسبتهای نقدینگی شرکت، ارزیابی توانایی مالی آن برای طرح تحقق تعهدات مالی و بازپرداخت بدهیهای کوتاهمدت است.