مطالبات مشوک الوصل
مطالبات از مهم ترین دارایی هر شرکت است. مطالبات شرکت به دو دسته مطالبات تجاری و غیر تجاری تقسیم می شوند. مطالبات تجاری مربوط به روال عادی و حساب های مستقیم شرکت است و مطالبات غیر تجاری ارتباط مستقیم به فعالیت شرکت ندارند. از آن جایی که بسیاری از معاملات شرکت به صورت نقدی نیست، بنابراین مطالبات هر مؤسسه یا شرکت و وصول آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
مطالبات و بدهی های شرکت بر اساس وصول یا عدم وصول به 3 دسته تقسیم می شوند.
مطالبات مشکوک الوصول مطالباتی هستند که امکان نقد شدن و وصول آنها برای مدیران مبهم است. به عبارت دیگر مدیران در پایان سال مالی احتمال می دهند که برخی از مشتریان، توان پرداخت بدهی و تعهداتشان را ندارند و شرکت از ناحیه این مطالبات دچار ضرر و زیان خواهد شد.
به این حساب ها مطالبات مشکوک الوصول یا اصطلاحاً مطالبات م.م گفته می شود. این بررسی ها معمولا در پایان سال مالی و هنگام تهیه صورت های مالی محاسبه می شود. چون در این زمان است که می توان نتیجه این مطالبات را در صورت های مالی منعکس کرد.
دلیل اهمیت مطالبات م. م علاوه بر ضرر و زیانی که شرکت یا موسسه از این ناحیه می بیند، مبالغ حاصل از این مطالبات در گروه درآمدهای مشمول مالیات شرکت قرار نمی گیرد. برای همین در استانداردهای معادلات حسابداری برای شناسایی و ذخیره آنها ستون هایی در نظر گرفته می شود.
مطابق بند 11 ماده 148 قانون مالیات مستقیم مطالبات مشکوک الوصول، جزو هزینه های قابل قبول مالیاتی هستند و باید چند شرط را داشته باشند که در این ردیف حسابداری قرار بگیرند.
شرط اول: این که مطالبات مشکوک الوصول باید در راستای فعالیت های موسسه باشد.
شرط دوم: دوم این که احتمال قوی برای وصول نشدن این مطالبات وجود داشته باشد.
شرط سوم: این که این مطالبات باید در دفاتر موسسه ثبت شده باشد تا وضعیت وصول یا عدم وصول شان مشخص شود.
شرط چهارم: این که میزان ذخیره مطالبات مشکوک الوصول برای هر مشتری به طور خاص و جداگانه مشخص و تعیین شده باشد و اسناد و مدارک مربوط به این مطالبات باید به طور کامل و دقیق موجود باشد.
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول، میزانی است که طبق قوانین و روش های حسابداری باید در اسناد دریافتنی شرکت اعمال شود. از ذخیره مطالبات مشکوک الوصول برای شناسایی مطالبات و درصد وصول یا سوخت شدن شان استفاده می شود.
روش درصدی از حساب های دریافتی:
در پایان دوره مالی طبق تجارب گذشته و حساب های قبلی شرکت، حسابداران بخشی از حساب های دریافتی را به عنوان مطالبات مشکوک الوصول، قلمداد می کنند. مثلا هر سال 5 درصد از حساب های دریافتی را به عنوان مطالبات مشکوک الوصول در نظر می گیرند. هنگام محاسبات باید به این نکته توجه داشته باشید که هزینه مطالبات مشکوک الوصول باید در پایان سال مالی محاسبه شود. این مطالبات در ردیف هزینه های عمومی و اداری باید به ستون سود و زیان منتقل شده و بسته شود. نکته دومی که نباید از خاطر برد این است که این حساب دارای مانده بستانکار است و در ترزنامه باید در ردیف دارایی های جاری حساب های دریافتنی ثبت شود.
روش درصدی از فروش نسیه:
در پایان دوره مالی، درصدی از فروش های نسیه را به عنوان مطالبات مشکوک الوصول در نظر میگیرند. مثلاً موسسه طبق مشاهدات هر ساله میزان 3 درصد از روش های نسیه خود را در ردیف مطالبات مشکوک الوصول قرار می دهد.
روش تجزیه سنی حساب های دریافتی:
با بررسی حساب های دریافتی، آن بخش از حساب ها که مدت طولانی از وصول شان گذشته است و امیدی به وصولشان نیست در این ردیف قرار میدهند. برای تعدیل این حساب در ترازنامه پایان دوره، مانده این حساب مشکوک الوصول را باید به دوره مالی بعد انتقال داد.
روش بررسی موردی:
بررسی یکی یکی و موردی حسابهای دریافتنی موسسه، تجزیه و تحلیل و کشف مطالبات مشکوک الوصول به طور جداگانه، بهترین روش محاسبه این مطالبات است.
محاسبه مطالبات مشکوک الوصول جزو محاسباتی است که در هر شرکت و در پایان سال مالی به چند روش انجام می شود.
روش اول، محاسبه هزینه مطالبات مشکوک الوصول:
در شرکت های کوچک که مشتریان کم و تراکنش های مالی اندکی دارند، این روش قابل اجرا است. طبق این روش باید وضعیت تک تک مشتریان را بررسی کرد و معادل هزینه برآورد شده به عنوان اندوخته یا ذخیره مطالبات مشکوک الوصل در نظر گرفت. از آن جا که احتمال سوخت شدن طلب بسیار زیاد است باید حساب هزینه مطالبات م.م را بدهکار و حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول را بستانکار کرد. در این مرحله چون هنوز امید اندکی به وصول مطالبات هست حساب بدهکاران را بستانکار نمی کنند.
روش دوم، محاسبه مطالبات مشکوک الوصول:
این روش که به نسبت یا درصدی از مانده بدهکاران معروف است، طبق تجربه هر ساله در پایان سال مالی و هنگام تهیه صورت های مالی درصدی از حساب بدهکاران را به طور کلی، نه جزء به جزء بدهکار کرده و حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول را بستانکار می نمایند.
روش سوم، محاسبه مطابات مشکوک الوصول:
در این روش که تعیین مدت بدهی بدهکاران نام دارد، شرکت بر طبق سوابق و تجربیات سال های گذشته به این نتیجه می رسد که 7.5 درصد از مطالباتی که بیش از شش ماه از وصول شان گذشته، 5 درصد از مطالباتی که بیش از سه ماه و کمتر از شش ماه از تایخ وصول شان گذشته و 2.5 درصد از مطالباتی که تا سه ماه از موعد وصول شان گذشته وهنوز نقد نشده را در ردیف مطالبات مشکوک الوصول قرار دهد. همان طور که متوجه شدید در این روش هر چه تاخیر از زمان وصول بیشتر باشد، احتمال دریافت و وصل کمتر خواهد بود.
در معادلات حسابداری حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول، یکی از حساب های بستانکار و دائمی است که در پایان هر دوره مالی در ترازنامه در بخش حساب های دریافتنی ثبت شده و از حساب های دریافتنی کسر می شود. در این حساب به کلیه دریافتنی ها مطالبات گفته می شود.
در دفاتر حسابداری روش های مختلفی برای ثبت مطالبات مشکوک الوصول وجود دارد.
روش حذف مستقیم مطالبات سوخت شده:
این روش بسیار ساده است و در موسسات کوچک و فقط در سال اول تاسیس قابل استفاده است، هر چند با اصول حسابداری کمی مغایرت دارد.
اگر کاملاً مطمئن باشید که مطالبات مشکوک الوصول برگشتی ندارد در این صورت می توانید حساب هزینه مطالبات سوخت شده را بدهکار کرده و حساب های دریافتنی را بستانکار کنید.
استفاده از حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول:
زمانی که مشکوک هستیم که قسمتی از مطالبات در آینده وصول می شود یا خیر در دفاتر شرکت، حساب هزینه مطالبات مشکوک الوصول را بدهکارکرده و حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول را بستانکار می کنیم.
زمانی که مطمئن شدیدکه این مطالبات کاملاً سوخت شده و قابل برگشت نیستند، حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول را بدهکار کرده و حساب های دریافتنی را بستانکار میکنیم.
موسسه مالیات ها شما را به مطالعه مقاله مراحل رسیدگی پرونده مالیاتی دعوت می نماید.