هر کسی که ساکن کشور است و از امکانات عمومی آن استفاده میکند، موظف به پرداخت بخشی از درآمد و ثروت خود برای تامین هزینه های عمومی، نگهداری، اداره و حفظ منافع اقتصادی سیاسی و اجتماعی کشور است. این پرداختی از سوی افراد و سازمان ها مالیات نام دارد. مالیات یکی از بهترین شیوه های کسب درآمد دولت است که نقش مهمی در پیشرفت اقتصادی کشور و انتقال دارایی از اقشار مرفه جامعه به گروه هام کم درآمد می باشد.
شیوه پرداخت مالیات در کشور ما به دو صورت خود اظهاری و علی الراس است که در مقاله های پیشین به آن اشاره کردیم. دونوع مالیات تکلیفی و عملکرد نیز از فرایند پرداخت مالیات در کشور ما هستند:
مالیات تکلیفی:
مالیات تکلیفی همان مالیات بر درآمد اشخاص است که وظیفه و تکلیف محاسبه و پرداخت آن به عهده کسانی است که پرداخت کننده وجوه نقد هستند. در مالیات تکلیفی، اگر شما دریافت کننده خدمات باشید، موظف هستید هنگام قرارداد با اشخاص ثالث، مالیات را از حقوق کارگران و کارمندان کسر کرده و به اداره دارایی واریز کنید.
اگر خودتان ارائه کننده خدمات هستید و پیمانکار باشید، وظیفه محاسبه و کسر مالیات و پرداخت آن به اداره دارایی دارایی به عهده کارفرما است.
مالیات عملکرد:
مالیات بر عملکرد، مالیاتی است که به سود حاصل از یک دوره فعالیت مالی شرکت یا موسسه تعلق میگیرد. مالیات بر عملکرد نوعی از مالیات است که مربوط به اشخاص نیست و در حوزه فعالیت سازمان ها و شرکت ها است. تفاوت دیگر مالیات عملکرد با مالیات تکلیفی در نحوه پرداخت است. وظیفه پرداخت مالیات عملکرد بر عهده مودی یا پرداخت کننده مالیات است.
برای محاسبه مالیات عملکرد، قبل از هر کاری باید درآمد مشمول مالیات را محاسبه کرد.
طبق ماده 94 درآمد مشمول مالیات، شامل کل درآمد حاصل از فروش کالا و خدمات و نیز سایر درآمدهای شرکت است که پس از کسر هزینه ها و استهلاکات باید محاسبه شود.
طبق قانون، مودیان مایاتی در شرکت باید پس از محاسبه سود و زیان خود در پایان دوره مالی 25 درصد آن را در زمان مشخص به حساب سازمان امورمالیاتی کشور واریز نمایند. درآمد مشمول مالیات نیز به دو صورت خود اظهاری و علی الراس محاسبه می شود.
در اظهار نامه مالیات عملکرد شرکت باید به موارد زیر اشاره کرد:
1- اشخاص حقیقی که صاحب شغل و دارای درآمد هستند موظفند اظهارنامه مالیات عملکرد خود را ارائه دهند. طبق قانون 95 مالیات های مستقیم، صاحبان مشاغل باید دفاتر و اسناد و مدارک خود را برای تشخیص درآمد مشمول مالیات، مطابق با قانون تجارت تنظیم کرده و برای تنظیم اظهارنامه مالیاتی از آن استفاده نمایند. اشخاص حقیقی باید 25 درصد از درآمدشان را پس از کسر هزینه ها و معافیت های مالیاتی به عنوان مالیات عملکرد به سازمان امور مالیاتی پراخت نمایند.
2- اشخاص حقوقی که دارای ترازنامه و صورت سود و زیان هستند، موظف به اظهارنامه مالیات عمکرد خود در زمان مقرر به سازمان امور مالیاتی هستند. طبق قانون 110 اشخاص حقوقی باید ترازنامه، حساب سود و زیان خود را حداکثر تا چهارماه بعد از محاسبه سال مالی به سازمان امور مالیاتی اعلام کنند. به همراه آن فهرست کاملی از شرکا و سهامداران، همراه با نشانی و میزان سهام و محل فعالیت شرکت را نیز برای محاسبه مالیات و تنظیم اظهارنامه مالیاتی را نیز باید به سازمان امور مالیات اعلام نمایند.
مودیان مالیات بهتر از هر مرجع دیگری از میزان درآمد دارایی و بدهی خود مطلع هستند، بنابراین مودیان بهترین اشخاص برای محاسبه مالیات هستند و خود اظهاری بهترین شیوه محاسبه مالیات است.
با خود اظهاری مالیاتی و همکاری با سازمان امور مالیاتی، روند پیشرفت کارها سرعت گرفته و محاسبه مالیات بسیار ساده تر می شود. برای خوداظهاری مالیاتی، اشخاص حقیقی و حقوقی باید عملکرد مالی خود را که نتیجه سود و زیان سالانه است اعلام نمایند. محاسبه مالیات بدون دخالت کارشناسان و توسط خود مودی باید صورت پذیرد.
اظهارنامه مالیاتی باید شفاف و روشن باشد و هیچ گونه ابهام و نقطه تاریکی نداشته باشد. پس از ارسال مدارک خوداظهاری، ممیزین مالیاتی مدارک را از جهت صحت و سقم بررسی کرده و پس از صحت سنجی و احراز عدم تخلف، مالیات اظهار شده را می پذیرند. با پذیرفتن مالیات خوداظهاری، همان مبلغ مالیات اعلام شده از سوی سازمان امور مالیاتی پذیرفته می شود.
مشاغلی که مشمول پرداخت مالیات عملکرد هستند بر اساس حجم و نوع فعالیت به گروه های مختلفی تقسیم میشوند.
تقسیم بندی مشاغل براساس حجم فعالیت:
مودیانی که براساس حجم فعالیت موظف به پرداخت مالیات عملکرد هستند به سه دسته تقسیم می شوند.
تقسیم بندی بر اساس نوع فعالیت:
مودیانی که بر اساس نوع فعالیت موظف به پرداخت مالیات عملکرد هستند شامل گروه های زیر می شوند:
مدارکی که برای تشخیص میزان مالیات عملکرد نیاز است ترازنامه، صورت سود و زیان و درآمدهایی ناشی ار فروش داخلی و خارجی، صورت گردش مالی کالا و مواد اولیه، بهای تمام شده کالا و خدمات، صورت قراردادهای اعلام، کلیه مالیات های پرداختی سالانه اعم از مالیات تکلیفی ارزش افزوده و ..
مودیان موظفند تا یک ماه پس از تاریخ ارسال اظهارنامه با مراجعه به سایت سازمان امور مالیاتی اشتباهات وارده را صلاح نمایند.
در صورت عدم اصلاح اشتباهات یا کشف اشتباهات جدید، مالیات به صورت علی الراس محاسبه می شود. ممیزین مالیاتی تا یک سال پس از ارسال اظهارنامه مالیاتی فرصت بررسی، تعیین و یا تایید آن را دارند.
موسسه مالیات ها شما را به مطالعه مقاله مالیات تکلیفی چیست دعوت می نماید.